Радиотехник тизимлар назарияси асослари

—1,91/2 —1,91/ + 1,91/2 + 2 -1,91/ _ 1,91/ 
/ + 1 
/ +1
/ ( / + 1)
/ = - l ,9 1 / + l,91(/ + 2)
/ =
1
/ + 1
1
.
6
.
10
)
Toq protonli (neytronii) yadrolarning magnit momentlari spinlarining 
parallel yoki antiparallel boMishiga ko‘ra, 1.1-1.2-jadvallarda ko‘rsatilgan.
1.1 -jadval.
Toq protonli yadrolar magnit momentlari 
(1.6.7), (1.6.8) ifodaiarga ko‘ra
I=l+S
Lt
 ( 
tl
 
)
I=l-S
/ / ( / /
)
' v ' 
yam/
•51/2
2,79
P
2/2
3,79
Prn
-0,26
dv
 2
4,79
dy 2
0,12
fin
5,79
fs/2
0,86
gm
6,79
§1/2
1,71
hun
7,79
hg/2
2,62
1.2-jadval.
Toq neytronii yadrolarning magnit momentlari
-1,91'>(1.6.9), (1.6.10) ifodalarga ko‘ra
I=l+S
/ / ( / /
)
I=l-S
/ / ( / /
)
Sl/2
-1,91
Pyi
-1,91
Pm
0,638
din
-1,91
dyi
1,148
fl/2
-1,91
fi/2
1,366
gm
-1,91
gl/2
1,488
hn/2
-1,91
hm
1,565
32
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

14.
1,5-rasm. Toq protonli yadrolar magnit momentlarining spinlari 
orasidagi bogTanish grafigi.
1,6-rasm. Toq neytronli yadrolar magnit momentlarining spinlari 
orasidagi bogTanish grafigi.
33
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1.5 va 1,6-rasmlardagi chiziqlarga S hm idt chiziqlari deb ataladi.
Rasmlardan ko‘rinib turibdiki, toq protonli yadrolarda magnit momenti 
orbital momentning ortishi bilan ortib boradi, toq neytronli yadrolarda esa 
bunday bog‘lanish deyarli yo‘q. Bu yadro momentlarida nuklonlar orbital 
momentlari ham qatnashadi degan Shmidt g ‘oyasining to‘g ‘ri ekanligini 
ko‘rsatadi. Toq nuklonlaming orbital momenti qiymati va parallel yoki 
antiparallelligi qobiqli modelga ko‘ra, aniqlanadi, bu haqda yadro modellari 
bobida bayon etiladi.
Tajribada o ‘lchangan ham m a yadrolar m agnit m om entlari Shm idt 
chiziqlari orasidajoylashadi, pastki yoki yuqori chiziqqayaqinlashib boradi.
Nazariy hisoblashlaming tajriba natijalariga to ‘la mos kelishligi uchun 
yadro momenti bir dona nuklonning to‘la momenti emas, balki qolgan 
nuklonlaming kollektiv harakati va ularning bir-biri bilan o‘zaro ta'sirlarini 
ham hisobga olish lozim.
Yadroning spini va magnit momenti turli usullar yordamida aniqlanadi. 
U lardan biri atom spektrlarining o ‘tanozik strukturasini o ‘rganishga 
asoslangan. 0 ‘tanozik struktura atom qobig‘idagi elektronlarning hosil 
qilgan magnit maydoni bilan yadroning magnit momenti orasidagi ta'sir 
natijasidir. Bu energiya
U = -»ya He = HeVya COS{Hefiya) = 
j
. 
(1.6.11)
Bu yerda 
jJ - yadro magnit momentining absolyut qiymati; 
a - elektronlar magnit maydonning absolyut qiymati;
J - atom elektronlari to‘la momenti;
/ - y a d r o spini.
J , ‘/ - qiymatlari:
J 2 = ( 7 + 7 ) 2 - T  + T  + 2 7 7 ;