Raqamli ilmiy kengash qarshi davlat universiteti
Download 2.16 Mb. Pdf ko'rish
|
doston lotin so‘nggi (4)
|
SAMARQAND [mo‘g‘.] – Samarqand viloyatidagi shahar. Viloyatning
ma’muriy, iqtisodiy va madaniy markazi. Ushbu nom Qodir baxshining “Oychinor” dostonida Bobur bilan bog‘liq voqealar tasvirida tilga olinadi. Bizga ma’lumki, Samarqand eng qadimgi shaharlardan biri bo‘lib, 2700 yildan ortiq tarixga ega. Bu shahar miloddan avvalgi IV asrdan milodiy VI asrgacha Sug‘d davlatining poytaxti bo‘lgan. Arxeologik qazishmalardan ma’lum bo‘lishicha, 65 yuqori paleolit davrida ham Samarqand hududida odamlar yashagan. Rim tarixchisi Kvint Kursiy Rufning (miloddan avvalgi I asr oxiri – miloddan avvalgi I asr) yozishicha, Samarqand qal’asi devorining aylanasi taxminan 10,5 km bo‘lgan. Miloddan avvalgi 329-yilda makedoniyalik Aleksandr (Iskandar Maqduniy) qo‘shinlari Samarqandni vayron qilgan 149 . Keyinchalik ham bu shaharga ko‘plab bosqinchilar hukmronlik qilishgan. Masalan, arablar, mo‘g‘ullar, shayboniylar kabi. TANGIHARAM – Qashqadaryo viloyatidagi Dehqonobod tumanining eski nomi. Professor T.Nafasov ushbu toponimni ikki morfemaga ajratadi: tangi+haram. Olimning “Qashqadaryo qishloqnomasi” kitobida nom to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan: “Tangiharam – Dehqonobod tumanidagi sobiq qishloq. Tarkibi: tangi+haram. Tog‘li tumanlar aholisi nutqida tangi – ikki tomoni tog‘ning tik tizmasi singari baland qirdan iborat bo‘lib, o‘rtasi soylikdan iborat bo‘lgan daraning tor, siqiq joyi. Haram – muqaddas joy, boylar qasri. Daraning tor joyidagi ziyoratgoh (qadamjo) yonida bunyod bo‘lgan qishloq – Tangiharam” 150 . So‘ltoq bir oh tortib: “Hay mayli, aytsam-aytayin, Mening otam ham, onam ham asli Tangiharamdan. Oldingi ocharchilik davrida ish qarab, onam meni ko‘tarib, otam uch ko‘rpani ko‘tarib Sherobodga qarab piyoda ketgan”, – dedi. (KN-54). ANGOR – hozirgi Surxondaryo viloyatidagi shaharcha. Angor tumani markazi. Manbalarda ko‘rsatilishicha, Angorda miloddan avvalgi VI – IV asrlarda aholi yashash manzilgohlari bo‘lgan. Termiz viloyatining Angor tumani nomini bir zamonlar Zangar deb aytar edi. Shu Zangarda bir podsho o‘tgan edi. Shu podshoning otini Shoniyoz podsho deyardi. O‘zi shunday katta podsho bo‘lsa ham xotini ko‘p edi. (O-190). TERMIZ – Surxondaryo viloyatidagi shahar. Qadimgi Sharq svilizatsiyasining shakllanishida Termizning o‘ziga xos o‘rni bor. Tarixiy 149 Ўзбекистон миллий энсиклопедияси.// WWW Зиёуз.ком кутубхонаси. С ҳарфи. 96-97-бетлар. 150 Нафасов Т. Қашқадарё қишлоқномаси. – Тошкент: Ўқитувчи, 1988. 66 manbalar va arxeologik qazishmalar ma’lumotlariga ko‘ra shaharga miloddan avvalgi 1-ming yillikning o‘rtalarida asos solingan 151 . Umir shoir Safarovning “Oyparcha” dostonidagi voqealar aynan shu shaharda bo‘lib o‘tgan. Download 2.16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|