Raqamli iqtisodiyotda innovatsion texnologiyalar

46)Xesh funksiyasining asosiy xususiyatlari nimada?
41 
47)Kriptografik xesh funksiyalarining xususiyatlari qanday?
 

---

Xesh funktsiyasi ixtiyoriy uzunlikdagi satr uchun ba'zi bir butun qiymatni yoki qat'iy 
uzunlikdagi boshqa qatorni hisoblaydigan matematik yoki boshqa funktsiyadir. 
Matematik jihatdan uni quyidagicha yozish mumkin: 
bu erda M - asl xabar, ba'zan chaqiriladi prototip va h - hash qiymati deb ataladigan 
natija (va shuningdek hash kodi yoki xabarlarni hazm qilish(ingliz tilidan. xabar 
dayjesti)). 
Xesh funktsiyasining ma'nosi preimagening xarakterli xususiyatini - hash 
funktsiyasining qiymatini aniqlashdir. Ushbu qiymat odatda 64 yoki 128 bit kabi ma'lum 
bir qattiq o'lchamga ega. Xesh-kod har qanday muammoni hal qilish uchun qo'shimcha 
tahlil qilinishi mumkin. Shunday qilib, masalan, ma'lumotlarni solishtirish uchun 
xeshlashdan foydalanish mumkin: agar ikkita ma'lumotlar massivlarida turli xil xesh 
kodlari bo'lsa, massivlar boshqacha bo'lishi kafolatlanadi; agar ular bir xil bo'lsa, 
massivlar bir xil bo'lishi mumkin. Umumiy holda, asl ma'lumotlar va xesh-kod o'rtasida 
birma-bir yozishmalar mavjud emas, chunki xesh-funksiyalarning qiymatlari soni har 
doim kiritilgan ma'lumotlarning variantlari sonidan kamroq bo'ladi. Shuning uchun, bir 
xil xesh kodlarini beruvchi ko'plab kirish xabarlari mavjud (bunday holatlar deyiladi 
to'qnashuvlar). To'qnashuvlar ehtimoli hash funktsiyalarining sifatini baholashda muhim 
rol o'ynaydi. 
48.Blokcheyn asosiy tamoyillari:
markazlashtirmaslik va taqsimlangan saqlash;
xavfsizlik va himoyalanganlik;
ochiqlik va oshkoralik;
yozib olingan o‘zgarmasligi.
Markazsizlashtirish va taqsimlangan saqlanishi
49. Bulutli hisoblash 
Bulutli hisoblash elektron hisoblash xizmatlarini komputer tarmoqlari orqali yetkazib berish. 
Bulutli hisoblash xizmati asosan 3xil modelga ko'rsatiladi. Infrastructural xizmati, platforma 
xizmati va daturiy taminot xizmati bunda infrastructura xizmati eng quyi xizmar bolib qolgan 
yuqori xizmat turlari ostikilaning detallarini yanada abstraklash asosida quriladi. 

---