Ravshan rajabov qadimgi sharq harbiy san’ati yangi asr avlodi toshkent 2018 uo‘K: 94(100) (075)

Aleksandrning podsho Por bilan jangi
Por8 bilan jang to‘g‘risida Aleksandr o‘z xatlarida 
batafsil hikoya qiladi. U dushman qarorgohlari o‘rta- 
sida Gidasp daryosi oqib o'tadi, deb xabar beradi. Fil- 
larni oldinga qo“yib, Por kechish joyi ustidan munta- 
zam kuzatib bordi. Iskandar lagerda varvarlar unga 
o'rganishi uchun har kuni kuchli shovqin ko'tarishni 
buyurdi. Bir kuni oysiz kechada Iskandar piyodalar-
7 Qadimgi dunyo tarixi xrestomatiyasi. Tuzuvchi: R.Rajabov 
-Т.: 2013, «Adib» nashriyoti.
8 Por - Panjob vodiysidagi kichik qadimgi hind davlatining 
podshosi. Mil. a w . 326-yilda Gidasp daryosi bo'yidagi Makedoni- 
yalik Aleksandrga qarshi jang qilgan, ushbu jang Aleksandrning 
so'nggi jangi bolib, uning sharqdagi harbiy ekspeditsiyasi edi.
113

---

ning bir qismi va tanlangan otliqlarni o‘zi bilan olib, 
dushmanlardan uzoq ketib, uncha katta bolmagan 
orolni kechib o‘tdi. Shu vaqtda kuchli yomg'ir bosh- 
landi, boVonli shamol esdi, lagerda yashin chaqnab 
turdi. Iskandarning ko‘z oldida bir necha jangchilar 
yashin urib oldi, baribir oroldan suzib ketib, qarshi- 
dagi qirg‘oqqa chiqishga urindi. Ob-havo yomonligi 
uchun Gidasp toshib ketdi va quturdi, ko‘p joylarda 
qirg'oq yemirildi va u yerga suv shiddatli oqim bilan 
yugurdi, quruqlikka yaqinlashish mumkin emas edi, 
chunki oyoq ko'pirgan daryo sirpanchiq edi, shun- 
da hikoya qilishlaricha, Iskandar shunday hayqi- 
radi: «Afinaliklar, bilasizmi, sizni ma'qullashingizga 
sazovor bolish uchun qanday xavf-xatarga duchor 
bolyapman?». Onesikrit shunday deydi, Iskandar­
ning o‘zi ham xabar beradi, ular sollarni qoldirdilar 
va ko'krakkacha suvga tushib, qollarida qurol bilan 
kechuvga tomon harakat qildilar. Qirg'oqqa chiqib, 
Iskandar otliqlar bilan piyodalardan 20 stadiyga o'zib 
ketib, oldinga yugurdi. Iskandar faraz qildiki, agar 
dushman otliqlari jang boshlasa, ularning ustidan 
yengil g'alaba qiladi, agar ular piyodalarni oldinga 
chiqarsa, uning piyodasi o‘z vaqtida unga qo‘shilish- 
ga ulguradi. Bu taxminlarning birinchisi amalga osh- 
di. Mingta otliq va olti yuz jang aravasi unga qarshi 
chiqdi, u qochishga majbur boldi. Barcha aravalarga 
ega boldi, otliqlardan to'rt yuz kishi halok boldi. Por 
tushundiki, Iskandar daryodan kechib o‘tdi, qolgan 
makedonlarga xalaqit berish uchun joyida faqatgi- 
na uncha katta bolmagan qismni qoldirib, o‘zining 
butun qo'shini bilan unga qarshi chiqdi. Fillarning 
ko‘rinishi va dushman ko‘p sonligidan qo'rqqan Is­
kandarning o‘zi chap qanotga hujum qildi va Kenga9 
o ‘ng tomonga hujum qilishni buyurdi. Dushmanlar 
har ikki qanotda turdilar, hamma vaqt ular fillarga 
chekindilar, u yerdan jipslashgan saf bilan yana hu-
9 Ken - Ken yoki Koynos - Iskandar lashkarboshilaridan biri.
114

---

jumga tashlandilar. Shuning uchun jang o'zgaruv- 
chan muvaffaqiyat bilan bordi va faqatgina sakkizin- 
chi soatda dushmanlarning qarshiligi sindirildi.10