Raximov X. “Valeologiya asoslari”

 
Foydalaniladigan adabiyotlar. 
1. Ananеv V.A. Davidеnkо D.N. «Оbshaya valеоlоgiya» SPB. BPA. 2000 
2. Brехman I.I. Valеоlоgiya – nauka о zdоrоvе. Mоskva, «FIS» 1999 g. 
3. Vaynеr Е.N. «Valеlоgiya», Mоskva, izda. «Nauka» 2001 g. 
4. Dubrоvskiy V. I. Spоrtivnaya mеdеtsina. Mоskva, «Vladоs», 2002 g. 
5. Kaznachееv V.R. Оsnоva оbshеy valеоlоgii. Vоrоnеj «Mоdеk» 1997 g 
6. Kоvеshnikоv V.G. Nikityuk B.A. «Mеditsinskaya antrоpоlоgiya», Kiеv 1992 g 
7. Nikityuk B.A. Chtеtsоv V.P. «Mоrfоlоgiya chеlоvеka», MGU, 1990 g. 
8. J.X. Hamidov A.T. Oqilov. K.N. Nishonboev va boshqalar «Tibbiy biologiya va 
irsiyatdan qo’llanma» T. Ibn Sino nomidagi nashr. 1991 y. 
5-ma’ruza. 
Zararli odatlar salomatlik kushandasidur. 
1. Zararli odatlar va ularning kelib chiqish sabablari. 
2. Tamaki, nos chekishning kelib chiqishi va tarqalishi tarixi. 
3. Tamaki tarkibi va organizmga ta’siri
4. Tamaki chekishning davolash va oldini olnsh usullari. 
5. Alkogolizmni kelib, chiqishi va tarqalishi tarixi. 
6. Spirtli ichimliklarning ta’sir etuvchi moddasi. 
7. Alkogolizmga qarshi kurash. 
Mustaqil O’zbekiston ya’nada ravnoq topayotgan hozirgi davrda yoshlarning 
chekish, giyohvandlik, nashavandlik, narkomaniya, spirtli ichimliklarni iste’mol 
qilish kabi zararli odatlarni oldini olish masalasi muhim muammo bo’lib qolmoqda. 

---

31 
Yosh avlodning o’z sog’lig’ini saqlash o’spirinlar haqidagi foydali odat, ko’nikmalar 
va bilimlar berish o’smirlar voyaga yetayotgan davr yani akademik litsey, kasb – 
hunar kollejlar, oliygoxlarda “Yoshlikdan sog’liqni saqlash”, “Tibbiy bilimlar 
asoslari”, “Anatomiya va fiziologiya”, “Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi” 
kurslarida zararli odatlar xaqida alohida darslar o’tish muhim o’rinni egallaydi. Shuni 
aytish kerakki, talaba yoshlar chekish giyohvandlik va spirtli ichimliklarni iste’mol 
qilish haqida to’liq tushunchaga ega emaslar. Chekuvchi talabalarning kartalari 
o’rganilganida ko'pgina chekuvchilar sog’ligi 2 – 3 guruxga to’g’ri keladi. Ular 
orasida nafas yurak – qon tomir, oshqozon ichak kasalliklari, ba’zilarida jinsiy 
ojizlik, jismoniy kamquvvatlik, ko’rish xususiyatining zayiflashganligi va boshqa 
kasalliklar turining mavjudligi kuzatildi. Afsuski, keyingi yillarda o’smir, o’spirinlar 
orasida tamaki, nos chekish, spirtli ichimliklar va giyohvand moddalarni iste’mol 
qilish xollari ko’zga tashlanmoqda. Shuning uchun aholi ayniqsa yoshlar orasida 
bunday zararli odatlarni oldini olish muxim ahamiyatga ega.