Referat mavzu : Nerv tizimi a’zolarining gistofiziologiyasini o’rganish

BOSh MIYa. Bosh miya tarkibiga miya o’zagi (stvoli), miyacha, bosh miya yarim sharlari 

po’stlog’i kiradi. Miya o’zagi, uzunchoq miya, miya ko’prigi, oraliq va oxirgi miyadan tashkil 

topgan. 

1. Uzunchok miya 

2. Keyingi miya (ko’prik va miyacha) 

3. O’rta miya 

4. Oraliq miya 

 

UZUNChOQ miya. Miya pufagining bir qismi bo’lib, undan bosh miyani opqa miya bilan 

bog’laydigan  yo’llar  o’tadi.  Undan  tashqari  uzunchoq  miyada  nafas,  tomir,  xarakat  uglevod 

alashinuvini  nazorat  etuvchi  markazlar  joylashadi.  Oq  modda  o’tkazuvchi  yo’llarni  tashkil 

etuvchi  tolalardan  iborat.  Bazal  yuzasida  to’g’ri  va  kesishuvchi  tutam  tolalaridan  iborat 

piramidalar yotadi. Bazal va lateral yuzasi yaqinida Manakov tutami joylashgan lateral yuzasida 

Manakov tutamini yopib turuvchi ventral opqa miya miyacha tutami kuzatiladi lateral yuzaning 

yuqorigi  qismidan  dorsal  opqa  miya  miyacha  tutami  o’tadi.  Dorsal  yuzasi  kulrang  moddasi 

yoysimon  tolalarga  ega  yupqa  va  ponasimon  tutamli  yadro  xujayralaridan  tuzilgan.  Yupqa  va 

ponasimon tutamli  yadro medial tomonda adashgan nerv  yadrosi va undan ham medialrok esa, 

til osti nervi yadrosi joylashgan. Uzunchoq miyada miyachaning qarama-qarshi tomoniga tolalar 

uzatuvchi neyrositlardan tuzilgan olivalar ham mavjud. 

Yadro  oraliqlarini  oq  moddaga  o’tib  ketuvchi  retikulyar-to’psimon  formasiya  egallaydi. 

Uning neyrositlari asosan bir tekis taqsimlangan bo’lib, ularning o’simtalari katta yarim sharlar 

po’stlog’ini, uzunchoq miya va miyacha yadrolarini umumiy sistemaga birlashtiradi. Retikulyar 

formasiyada turli tomonga yo’naluvchi nerv tolalari yotadi va u opqa miya miyacha, bosh miya 

po’stlog’i va gipotalamus bilan bog’langan murakkab reflektor markaz hisoblanadi.