Referat Mavzu: O’zini boshqaraolmayotgan, dushmanona kayfiyat va tajovuzkor mijozlarga maslahat berish

Dushmanli va tajovuzkor mijozlarga maslahat. Salbiy yoki ochiq dushman mijozlar maslahat berishda juda ko’p muammolarni keltirib chiqaradi. Maslahatchilar ushbu mijozlarga turlicha javob berishadi: ba’zilari dushmanlikka g’azab va dushmanlik bilan javob beradi; boshqalar mehribon va do’stona bo’lishga harakat qilishadi; boshqalar esa mijozlarning ahvolini e’tiborsiz qoldiradilar, o’zini hech narsa bo’lmaganday tutishadi. Mijoz tomonidan dushmanlik namoyon bo’lishining barcha holatlarida ushbu holatning sabablarini tushunish kerak. "G’azab" va "dushmanlik" tushunchalarini xarakterlash uchun juda kuchli bo’lib tuyulsa, sizning gaplaringiz qat’iy ravishda shakllantirilmasligi kerak. Masalan: "Siz biron bir narsadan norozi bo’lib tuyulasiz", "Siz hafsalangiz pir bo’ldimi?", "Biron bir narsa aytmoqchimisiz?", "G’azablanganga o’xshaydi" va h.k. Agar maslahatchi mijozni faqat dushmanlikda gumon qilsa, u quyidagilarni aniqlab berishi mumkin: "Nima bo’ldi?", "Men aytdimmi yoki noto’g’ri ish qildimmi?" Qanday bo’lmasin, mijozlar dushmanligiga duch kelganda, bu holat jiddiy qabul qilinishi kerak, chunki bu terapevtik o’zaro ta’sirga xalaqit beradi.
Mijozning noroziligining sabablari oddiy bo’lishi mumkin - ular maslahatchi ko’rinishini yoki so’zlarini yoqtirmaydi, maslahatchi juda yosh va h.k. Mijozning g’azablanish sabablarini tushunish va unga samarali javob berish uchun maslahatchi ushbu holatning asosiy xususiyatlarini tushunishi kerak.
G’azab patologik yoki g’ayrioddiy emas. Hamma vaqti-vaqti bilan g’azablanadi yoki g’azablanishga qodir. G’azablanish nafaqat xavf haqida ogohlantiruvchi signal, balki o’zini himoya qilishni ta’minlaydigan tuyg’u hamdir.
Maslahatchi uchun g’azabning kelib chiqishini bilish muhimdir. Har bir mijozning g’azablanishining sabablari ularning hayotiy sharoitlarida yashiringan.
G’azab "tarixiy", ya’ni o’z o’tmishiga ega. Butun hayot davomida, ayniqsa bolalikda individual "dushmanlik uslubi" shakllanadi, ya’ni. bizni g’azablantiradigan narsa, g’azab qanday paydo bo’ladi va chiqarib tashlanadi. Ba’zi mijozlar maslahatchi imperativ (buyruqon) ohangda gapirganda g’azablanadilar; boshqalar - nima qilish kerakligini aniq va aniq ko’rsatmasa; uchinchisi - u juda ko’p shaxsiy savollarni berganda, chunki bu ularga haddan tashqari qiziqish kabi ko’rinadi. SHunga o’xshash holatlar ba’zi mijozlarni dushmanga aylantiradi, boshqalari esa yo’q. Ushbu farqlar hayotiy tajribaning o’ziga xosligi bilan bog’liq.
Maslahatchi g’azab maslahatga "olib kelinishini" tushunishi kerak va bu maslahatchi aytayotgani va qilayotgan ishi bilan bevosita bog’liq emas. Maslahatchi ma’lum bir odamni yoki vaziyatni mijozning o’tgan hayotidan "o’zgartirishi" mumkin. Mijoz, ayniqsa maslahat berish boshida, dushman, shubhali, g’azablangan bo’lsa, maslahatchi bu his-tuyg’ularning manbai mijozning o’zida ekanligini bilishi kerak. Mijoz o’z noroziligini yoki g’azabini erkin ifoda eta olmaydigan maslahatchi yomon maslahatchi deb ishoniladi. Maslahatlashishda, ba’zida g’azablanish tashvishlarni maskalashini unutmang. Bunday hollarda, mijozga uning haqiqiy his-tuyg’ularini saralashga yordam berish va shu bilan dushmanlikni o’zgartirishga yordam berish kerak.
Maslahatchiga tajovuzkor mijoz bilan muomala qilishda xotirjam bo’lish oson bo’lmasa ham, adovat bilan javob berish dushmanlikni qo’zg’atishi mumkin. Bunday vaziyatlarda maslahatchi o’z his-tuyg’ularidan xabardor bo’lishi, mijozga g’azabini engish uchun yanada samarali yordam berish uchun uning noroziligini aniqlashi kerak.
Mijozning maslahat jarayonida achchiqligi va maslahatchini haqorat qilishlari o’rtasida katta farq bor. Maslahatchi hech qanday holatda haqoratlarga toqat qilmasligi kerak, chunki ular mijozning o’ziga ham zarar etkazadi. Odatda maslahatchiga nisbatan tajovuz bilvosita ifodalanadi (masalan, mijoz ilgari uchrashgan maslahatchi hamkasblariga tanbeh berish). Bunday hollarda, siz o’z pozitsiyangizni ko’rsatmasdan, mijozga o’z tajribalari bilan to’liqroq bo’lishish imkoniyatini berishingiz kerak. Biroq, xavfli vaziyat yuzaga kelganda, maslahatchiga qahramonlik ko’rsatishning hojati yo’q. Aytish kerakki, tajovuzkor xatti-harakatlar qabul qilinishi mumkin emas va agar kerak bo’lsa intizomiy choralar ko’riladi.