Reja: Asosiy operatsiyalar va sikllar

Jins ichiga kirish prinsiplari.
Jins ichiga kirish usullari bir necha tur bo‘yicha tasniflashni mumkin.Bunga
burg’ulash diametric, konning tuzlishi va energiya bilan ta’minlash turi kiradi. Biz 
ishlatadigan sxema toshning shakli yoki energiya turiga bog‘liq holda umumiy 
hisoblanib, toshning ichiga kirishga olib keladi. Bu har xil turdagi konlar uchun 
umumiy hisoblanib va o‘z ichiga burg‘ulashning barcha turlarini oladi. Bu usulda 
ishlaydigan mashinalar qirqish va lahun o‘tish ishlarini burg‘ulashdek yaxshi 
bajardi. Usullarning barchasi bir maqsadga yo‘naltirilgan bo‘lib, asosan tog‘ jinsini 
maydalsh, portlatish, kesib olish va boshqa ishlarni bajaruvchi texnikalarning ish 
bajarish usuli bir xil bo‘lib, tog‘ jinsini maydalash vazifasi umumiydir. Shuni aytib 
o‘tish kerakki burg‘ulash so‘zi ishlatilganda, tog‘ jinsiga mexanik ta’sirni nazarda 
tutiladi.
4
Tog‘ jinsiga ta’sir qilishning barcha ma’lum usullari, ularning paydo bo‘lish 
ketma-ketligi va ishlatilish ko‘lami asosida 11.1-jadvalda keltirilgan. Undagi 
mashinalarning narxi va jarayonni bajarish usulida ham ajratilgan. Asosiy 
usullarning ishlatilishi aniq ochib berilgan. 
11.1. Jadval.
Tog’ jinsini teshib o’tish usularini tasniflash, buzish shakllari 
Ta’sir usuli 
Burg‘ulash usuli 
Ishlatiladigan mashina turi 
Amaliy 
Mexanik 
(burg‘ulash) 
Zarbli 
Zarbli bolg‘a 
Zarbli burg‘ulash yoki zarbli-po‘latarqonli 
burg‘ulash usuli, tog‘ jinsini burg‘ulash, kesish 
mashinasi 
Aylanma burg’ulash, dolotali 
Tig‘li 
Mustahkamlab boruvchi 
Kesuvchi 
Shnekli yoki rotorli burg‘ulash 
Olmosli burg‘ulash 
Po‘lat arqoli, zanjirli yoki rotorli kesuvchi 
4
Howar L. Hartman. Introductory mining engineering. P.114. 

---

Aylanma burg’ulash, sharoshkali doloto 
Kesuvchi sharoskali burg‘uli burg‘ulash 
Zarbli-aylanma burg‘ulash 
Zarb beruvchi 
Aylanman 
Tog‘ jinsini burg‘ulash (mustaqil aylanvchi) 
Sharoshkali burg‘u (zarb berish bilan) 
Yangi 
Termik 
Olovli 
Plasmali 
Issiqlik oqimi 
Erituvchi 
Muzlatuvchi 
Termik burg‘ulash uskunasi,
Plazmali keskich 
Reaktiv 
Tog‘ jinsini erishgacha qizuvchi burg‘u 
(o‘z nomi bilan aytilgan) 
Oqimli 
Gidromonitorli 
Erroziyali 
Portlovchi 
O‘zgartiruvchi 
Gidromonitor, uchli o‘rnatma 
Impulsli sharsimon burg‘u yoki aylanma 
burg‘ulash uskunasi 
Portlovchi burg‘ulash asbobi 
Kavitatsiyali burg‘ulash 
Ilmiy tajribaga 
asosolangan 
Akustik 
Kimyoviy 
Elektrli 
Yorug‘lik manbasi 
orqali 
Yadroviy 
Vibratsiyali 
Portlovchi 
Reaktivli 
Elektr yoyi yoki shunga o‘xshash 
Elektron dastakli 
Elektromagnit induksiyali 
Lazerli 
Ajratuvchi 
erituvchi 
Yuqori chastotali o‘zgartirgich 
Kumulyativ zaryad, kapsula, snaryad 
Tog‘ jinsini yumshatuvchi, erituvchi 
Gidroajratuvchi elektroparma 
Elektron zambarak 
Eletrouchqunli burg‘u 
Elektromagnit radiatsiya nuri 
(o‘z nomi bilan aytilgan) 
(o‘z nomi bilan aytilgan)