Reja: Ekologiya huquqining tushunchasi, xususiyatlari va um um iy

Ekologiya huquqi - tabiat bilan jam iyat o'rtasida paydo bo'ladi- 
gan ijtim oiy m unosabatlarni huquqiy tom ondan tartibga solishni 
o'rganuvchi fandir.
Ekologiya huquqi bugungi kunda O 'zbekiston Respublikasining 
m ustaqil huquq tizim ida o 'z o 'rn i va salohiyatiga ega b o'lg an alohida 
yo'nalish va xususiyatlarga ega bo'lg an huquq sohasi hisoblanadi.
Shuni alohida ta'kidlash kerakki har bir huquq sohasining mohiyati 
tartibga solinayotgan ijtimoiy m unosabatlar doirasi va darajasiga b og'liq
bo'ladi. Shu ium ladan, ekologiya huquqi huquq tizim ining sohasi sifatida 
tartibga solayotgan ijtim oiy m unosabatlarning kengligi, m urakkabligi, 
xilm a-xilligi va o 'z ig a xos xususiyatlari bilan boshqa huquq sohalaridan 
ajralib turadi.
H am m am izga m a'lum ki, davlat va huquq nazariyasiga asosan huquq 
sohalari ijtim oiy m unosabatlarni tartibga solish jarayonida tutgan o 'rn i va 
ishtiroki darajasi doirasi nuqtai nazaridan m ustaqil va kom pleks (m ajm ua- 
lashgan yoki keng qam rovli, keng tarm oqli) huquq sohalariga bo'linishi 
mumkin. M ustaqil huquq sohalari ijtim oiy m unosabatlarni asosan o'zining 
kuchi, im koniyatlari darajasida tartibga soladi. M asalan, m a'm uriy huquq, 
jinoyat huquqi, fuqarolik huquqi, m ehnat huquqi va boshqalar.

K eng qam rovli (kom pleks) aham iyatga ega b o 'lgan huquq sohalari 

ijtimoiy m unosabatlarni tartibga solishda boshqa huquq sohalarining 
huquqiy qoida-talablari va tam oyiliardan foydalanadi.
E kologiya huquqi ham tabiat-jam iyat tizim idagi global aham iyatga 
ega bo'lgan ijtim oiy m unosabatlarni tartibga solishda birinchi navbatda 
ekologik um um m ajburiy aham iyatga ega b o 'lg a n tam oyil, usul va qoida- 
talablardan foydalanadi, ikkinchidan, ushbu m urakkab ekologik muam m o- 
larni hal qilish, ularning huquqiy tartibotini ta'm inlashda o 'z aro b og 'liq
bo' lgan huquqning boshqa sohalarining kuch va im kom yatlaridan foydala­
nadi. Chunki, ekologiya huquqi hal qilishga qaratilgan ekologik m uam m o 
va vazifalarning k o'lam i kengligi, m urakkab va aham iyatliligi sababli 
faqatgina jam iyat hayotining ijtimoiy. siyosiy, iqtisodiy, m a’naviy- 
madaniy jabhalarida m avjud bo'lg an barcha vosita chora-tadbirlam i 
safarbar qilish orqali ekologik m unosabatlarni tartibga solishi mumkin.
Shuning uchun ham ekologik m uam m olam i hal qilishga qaratilgan 
ijtimoiy m unosabatlarni tartibga solishda ekologik tam oyil, qoida va 
talablar bilan bir qatorda boshqa huquq sohalari ya'ni m a’m uriy, jinoiy, 
Iiu|.ii4)lik, mchnat va xo'jalik-huquqiy vosita va qoida-talablaridan 
Xulosa qilib aytganda, “Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to’ғrisida”gi va “O’simlik dunѐsini muhofaza qilish va undan foydalanish to’ғrisida”gi qonunlarini takomillashtirish bo’yicha bildirilgan takliflar hayvonot va o’simlik dunѐsi ob'ektlaridan oqilona foydalanishni iqtisodiy raғbatlantirish hamda ushbu sohadagi qonun hujjatlarining o’zaro muvofiqligi va boғliqligini ta'minlash uchun asos bo’ladi. O’zbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun undiriladigan kompensatsiya to’lovlarni to’liq hajmda O’zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qo’mitasi huzuridagi Ekologiya, atrof muhitni muhofaza qilish va chiqindilar bilan boғliq ishlarni amalga oshirish jamғarmasiga o’tkazish tabiatni muhofaza qilishni moliyalashtirish tizimini takomillashtirishga xizmat qiladi.O’zbekiston Respublikasining “Ekologik suғurta to’ғrisida”gi Qonunini qabul qilish to’ғrisidagi taklif ekologik suғurtaning ekologik xavf-xatarning oldini olishda hamda atrof tabiiy muhitga, shuningdek, jismoniy va yuridik shaxslarga etkazilgan zararni qoplashda yo’l qo’yilaѐtgan kamchiliklarning oldini olishga xizmat qiladi.Soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar stavkalarini belgilash hamda o’zgartirish huquqini Oliy Majlisga o’tkazish hamda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar stavkalarini belgilash hamda o’zgartirish to’ғrisidagi taklifni Oliy Majlisga kiritishini belgilab qo’yish to’ғrisidagi taklif hozirgi konstitutsiyaviy islohotlar davlat qurilishiva boshqaruvida parlament rolini yanada kuchaytirishga, shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 78-moddasi 9-bandidagi O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni joriy qilish bo’yichavakolatini to’laqonli amalga oshirishni ta'minlashga xizmat qiladi.