Биринчи даража - " жараён даражаси "ёки" кириш даражаси " - атроф-муҳитнинг сиёсий тизимга таъсири билан боғлиқ. Бу функцияларни амалга оширишда ўзини намоён қилиши мумкин (расм 2) сиёсий тизим институтлари орқали амалга оширилади. Ушбу функциялар ёрдамида фуқароларнинг талаблари муҳимлик ва йўналиш даражасига қараб шаклланади ва тақсимланади. Агрегация механизмининг самарали ишлаши сиёсий тизимга қўйиладиган талаблар даражасини пасайтиришга ва қўллаб-қувватлашни кучайтиришга ёрдам беради.
Расм. 2. Г.Алмондга кўра, сиёсий тизим ва унинг функциялари
Иккинчи даражага тизимнинг функциялари киради, уни амалга ошириш жараёнида жамиятнинг сиёсий тизимга мослашиш жараёни содир бўлади ва сиёсий тизимнинг барқарорлиги даражаси аниқланади. Сиёсий алоқа функцияси маълум бир ўринни егаллайди, чунки у сиёсий тизим элементлари ўртасида ҳам, сиёсий тизим ва атроф-муҳит ўртасида ҳам маълумот тарқатиш ва узатишни таъминлайди.
Ахборотни чиқариш ёки конвертация қилиш функциялари қоидаларни белгилаш (Қонунчилик фаолияти), қоидаларни қўллаш (ҳукуматнинг ижро этувчи фаолияти), қоидаларни расмийлаштириш (уларни ҳуқуқий расмийлаштириш), ахборотни тўғридан-тўғри чиқариш (ҳукуматнинг ички ва ташқи сиёсатни амалга ошириш бўйича амалий фаолияти). Бундан ташқари, фикр-мулоҳазалар орқали сиёсий тизимнинг барқарорлигини текшириш мумкин, чунки бошқарув фаолияти натижалари, давлат ресурсларини тартибга солиш ижтимоий муҳитни қандайдир тарзда ўзгартириши керак, бу охир-оқибат унинг барқарорлиги ва самарадорлигини кучайтириши ёки сусайтириши мумкин.
2.2. К.Дойч сиёсий тизимнинг кибернетик модели
Ахборот ва кибернетик модель муаллифи К. Дойч. У кибернетика соҳасида ишлаб чиқилган қоидалар ва терминларни қўллашда сиёсий тизимни ахборот оқимлари орқали тавсифлаб беради. Тизимнинг ишлаш жараёни белгиланган натижаларга эришиш учун одамларнинг саъй-ҳаракатларини мувофиқлаштиришдан иборат ва бир қатор босқичларни ўз ичига олади: ахборот олиш жараёни содир бўлади, натижада ахборот маълумотлар блоки ҳосил бўлади. Олинган маълумотлар танлов ва баҳолашдан ўтади. Амалга оширилган ҳаракатлар натижалари асосида маълум бир қарор қабул қилинади. Барча керакли ҳаракатларни тугатгандан сўнг, белгиланган мақсадларни амалга ошириш учун вақт келади. Қарор қабул қилиш жараёни, қарорларни танлаш ва танлаш аввалги ҳаракатлар натижалари асосида, мақсадга эришиш учун зарур бўлган масофани ҳисобга олган ҳолда жамиятдаги вазият ва вазият ҳақидаги ахборот маълумотларига асосланган ҳолда амалга оширилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
