Режа: Кириш. I


Download 309.48 Kb.
bet15/20
Sana02.05.2023
Hajmi309.48 Kb.
#1422950
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20
Bog'liq
Kitob 4103 uzsmart.uz

Бевосита усуллар - фоиз ставкаларини ёки кредит мицдорини белгилаш хамда чеклашдан иборат булган маъмурий усуллардир. Билвосита усуллар эса, ихтиёрий равишда бозор орцали пулга булган талаб ва таклифни узгартириш усулларидир.
Билвосита усуллар Марказий банкка монетар сиёсат самарадорлигини ошириш, пул массаси, молия бозорини самарали тартибга солиш, давлатнинг кредитни тацсимлаш ва пул-кредит орцали бошцариш жараёнларига аралашувини камайтириш имконини беради. Шунингдек, улар молия бозорининг ривожланишига ва кенгайишига, банкларнинг воситачилик ролини ошириш, капитал цуйилма ва молиявий жамFармалар хажмининг купайишига цушимча цулайликлар яратади.
Бевосита усуллар эса, молия бозорида рацобатни буFиб цуяди, молия сохасининг ривожланишини сусайтиради, молиявий воситачилик ролини пасайтиради, цатор банклар устидан назоратнинг урнатилиши натижасида алохида тармок ва худудларда кредитлаштириш самарасини пасайтиради, молиявий ресурсларнинг назорат килиб булмайдиган яширин иктисодиётга ёки хорижга чикиб кетишига олиб келади.
Одатда, бевосита усуллар - маъмурий усул, билвосита усуллар - иктисодий усул деб юритилади.
Бу икки усулнинг бир-биридан фарки шундаки, иктисодий усулда Марказий банк кредит муассасаларининг ликвидлиги оркали иктисодиётга билвосита таъсир утказса, маъмурий усулда банклар фаолиятининг микдор ва сифат курсаткичларига лимитларни урнатади. Молия бозорларининг маъмурий усулларга реакцияси тез ва сезиларли даражада намоён булади, шу билан бир пайтда иктисодий усулларни куллаш банк тизимида уз-узини тартибга солиш жараёнини ривожланишининг юкори даражасини назарда тутади. Умуман олганда, Марказий банк бевосита таъсир усулларидан факатгина билвосита усуллар уз вазифасини бажармай колган холларда фойдаланади. Лекин шуни хам таъкидлаб утиш керакки, бевосита таъсир натижаси етарлича юкори булиши мумкин. Шу билан бир вактда, бозор шароитларига карама-карши булган усуллар, иктисодий субъектлар уларни четлаб утиш йулларини топмагунича, киска муддатдагина ижобий натижа беради.
Монетар сиёсат усуллари ва улардан банк тизимида фойдаланиш хусусиятлари купинча мамлакат иктисодиёти, банк тизими, молия бозорининг ривожланиш даражаси, хукумат иктисодий сиёсати, монетар хамда фискал сиёсатнинг максад ва вазифаларига богаикдир. Куйидаги жадвал оркали бевосита ва билвосита усуллар турларини куриш мумкин.

Бевосита усуллар

Билвосита усуллар

Фоиз ставкаларини чегаралаш

Очиц бозордаги операциялар

Мацсадли кредитлар

Мажбурий захиралар

.\с/р бир банк учун кредитлаш мицдорларини белгилаш

Валюта своплари ва бевосита олди-сотди операциялари

.\с/р бир банк учун хисобга олиш меъёрларини белгилаш ва бошцалар

^исца муддатли депозитлар механизми

Кредит аукционлари


Download 309.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling