Rеjа: Nerv sistemasining ahamiyati va umumiy tuzilishi shakli

Reflekslar
Refleks terminini fiziologiya faniga Chex olimi Proxavskiy kiritgan.
SHARTSIZ REFLEKSLAR
Tug’ma, uning hosil bo’lishida orqa, uzunchoq, o’rta, oraliq miyadagi nerv markazlari ishtirok etadi.
Ovqatni chaynash, emish, yutish
Hazm qilish, siydik ajratish, nafas olish
Odam hayoti davomida o’zgarmaydi, nasldan – naslga o’tadi.
Qon aylanishi va boshqa shartsiz reflekslar

• 
  Hayot davomida hosil bo’lib, uning markazi bosh miya katta yarim sharlari po’stlog’ida joylashgan.
  
• 
  Shartli reflekslarning nerv yo’llari tarbiya, bilim olish, hunar o’rganish va boshqa hayotiy tajribalar asosida hosil bo’ladi.
  
• 
  Muayyan refleks uzoq vaqt takrorlanmasa bu shartli refleks so’nadi.
  

SHARTLI REFLEKSLAR
Shartli refleks hosil bo‘lishidagi shart-sharoit. Shartli reflekslar hosil bo‘lishi uchun quyidagilar zarur:
1) befarq (indifíeoyent) ta’sir, bu ta’sir shartli ta’sir deb yuritiladi;
2) shartli ta’sir shartsiz ta’sirdan oldin kelishi va shartsiz ta’sir qila boshlagandan keyin ham birmuncha vaqt ta’sir ko‘rsatib turishi kerak;
3) shartli va shartsiz ta’sirlar shu tariqa birga qo‘llanilishi kerak.
Shartli ta’sir shartsiz ta’sir bilan quvvatlab turilmasa, shartli refleks hosil bo‘lmasligi mumkin.
Hayot mobaynida ba’zi shartli reflekslar so‘nib, yangilari paydo bo'lib turadi. Masalan, bola tug‘ilgandan keyin ma’lum vaqtlarda onasini 7-8 marta emsa, 1,5-2 yashar bo‘lganda bir sutkada 5-6 marta emadi, katta bo‘lganida esa 3-4 mahal ovqatlanadi. Shartli refleksning hosil bo‘hsh tezligi odamning hayot tarziga, yoshiga, nerv sistemasining funksional holatiga, ta’sirlovchilarning tabiatiga bog‘liq bo‘ladi. Bolalarda turli rang, shakl va o‘yinchoqlarga so‘lak ajratish yoki himoya va boshqa shartli reflekslar hosil bo‘lishi mumkin.
Shartli reflekslar hosil bo‘lishi. Shartli refleks bosh miya katta yarimsharlari po‘sflog‘ining befarq (indifferent) ta’sirni qabul qiluvchi muayyan sohasida kuchsiz qo‘zg‘alish vujudga kehshi natijasida hosil bo‘ladi.