Reja: Standartlashtirish va uning xalq xo‘jaligidagi roli

Agregatlashtirish maxsulotlarni ekspluatatsiyasini soddalashtiradi, metall sarfini va ta’mirlash sarfini kamaytiradi. Xozirgi vaqtda agregatlashtirish prinsipi metall kesish dastgoxlari va avtomatik qatorlar yaratilishida keng qo‘llaniladi. Agregatlashtirishni qo‘llashni yakkol misoli - bu universal yig‘ma moslamalar tizimi.
Unifikatsiya va agregatlashtirish ishlab chiqarishlarni maxsuslashtirish imkoniyatlarini kengaytiradi. Bunda ishlab chiqarilgan maxsulotlar nomenk-laturasini kisqartirish va partiyalar xajmini oshirishhisobiga texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish uchun keng imkoniyatlar ochiladi.

8. Kompleks standartlashtirish.

Mashinalar va boshqa maxsulotlar sifati ko‘pgina faktorlar bilan belgilanadi, jumladan: konstruksiyani va loyiќalash usullarini takomillashganligi, xomashyo, materiallar va sotib olingan maxsulotlar sifati, unifikatsiyalash, agregatlashtirish va standartlashtirish darajasi, ishlab chiqarish vositalarining va texnologiyasining saviyasi, ishlab chiqarishni va ekspluatatsiyani tashkil qilinishi, ishchilar malakasi. Maxsulotlar sifatini oshirish uchun ko‘rsatilgan faktorlarni optimizatsiyalanishi va ishlab chiqarishni barcha boskichlarida sifatga bo‘lgan talablarni o‘zaro kattik muvofiqlashtirilishi zarur.

Bunday talablar tizimini maqsadli kiritilishi va ishlatilishi kompleks standartlashtirish yordamida amalga oshiriladi.
Kompleks standartlashtirish usuli mantikiy manoda deduktiv usuldir (umumiydan xususiyga qarab) yani standartlashtirish maxsulotlar parametrik qatorlaridan xalq xo‘jaligini rivojlanish istiqbollarini hisobga olganholda boshlanadi. Undan keyin muvofiq maxsulotlarni xomashyo, materiallar, unifikatsiyalashgan agregatlar va butlovchi maxsulotlar bilan kompleks’holda ta’minlashni nazarda tutgan soќaviy standartlashtirish rivojlanadi. Kompleks standartlashtirish rejalarini ishlab chiqish quyidagi prinsiplar asosida amalaga oshiriladi.
1) Kompleks standartlashtirish masalalariga tizimli yendashish. Bunda maxsulotni tarkibiga, ishlab chiqarish texnologiyasi va jiќozlariga, sak-lash, transportlash, ekspluatatsiya va ta’mirlash qoidalari va boshqalarga standartlar yangi ishlanadi yoki qayta kurib chiqiladi.
2) xomashyo, materiallar va butlovchi maxsulotlarni standartlashtirishni ilgarilab rivojlanishi;
3)hamoshyo va materiallardan kampleks’holda foydalanish;
4) Kompleks standartlashtirish samarasini rejalarni ishlab chiqish va amalga oshirishga sarflangan xorajatlariga nisbatan oshirish.
Kompleks standartlashtirish misoli qilib traktorlar va traktor ji-xozlarini keltirish mumkin. Bazaviy mashinalarni yaratish asosida traktorlar detallari va agregatlarini standartlashtirishga imkoniyat paydo bo‘lib ularni ishlab chiqishda soќaviy maxsuslashtirish imkoniyati kelib chiqkan.