Reja: Xufyona iqtisodiyotning mazmuni va vujudga kelish sabablari

Хуфёнa иқтисодиёт







Криминaл («қорa»)

Нокриминaл («кулрaнг»)





Ноқонуний иқтисодий фaолият

Иқтисодий жиноятчилик

6.2-chizma. Xufyona iqtisodiyotni turlarga ajratishga bo‘lgan huquqiy yondashuv³
Iqtisodiy jinoyatlar iqtisodiy sohadagi jinoyatlar bo‘lib, ular ishlab chiqarishga bevosita aloqasi bo‘lmagan va g‘arazli maqsadlarni ko‘zlab qilingan iqtisodiy jinoyatlardir:

• 
  g‘arazli maqsadlarda xizmat mansabini suiste’mol qilish (poraxo‘rlik);
  
• 
  firibgarlik;
  
• 
  o‘g‘rilik;
  
• 
  ta’magirlik (reket) va b.
  

Rus olimlari Yu.N.Popov va M.Ye.Tarasovlarning yozishicha, kriminal iqtisodiyotning ushbu turi iqtisodiyotga bevosita tegishli bo‘lmay, jinoyatchilikning bir turi hisoblanadi. Lekin shu bilan birga iqtisodiy jinoyatchilik katta iqtisodiy zarar keltiradi va aynan shuning uchun ham kriminal iqtisodiyotning bir qismi sifatida qaraladi.
Bundan tashqari, xufyona iqtisodiyot sohasi o‘zining yuqori daromadliligi va sub’ektlarining huquqni himoya qilish organlariga murojaat qila olmasliklari bois, iqtisodiy jinoyatchilik uchun yaxshi muhit bo‘lib hisoblanadi. Xufyona iqtisodiyotni turlarga ajratishga bo‘lgan statistik yondashuv xufyona iqtisodiyotni rasmiy statistikadan yashrilgan faoliyat sifatida tavsiflaydi (11.3-rasm).
Rasmiy iqtisodiyot – bu davlat tomonidan kuzatiladigan va nazorat qilinishi mumkin bo‘lgan iqtisodiyot bo‘lsa, yashirin yoki norasmiy iqtisodiyot – rasmiy hisobotlarda va rasmiy shartnomalarda aks yettirilmaydigan xo‘jalik munosabatlari yig‘indisi bo‘lib hisoblanadi.


Хуфёнa (норaсмий) иқтисодиёт







Яширилaдигaн


Ҳисобгa олинмaйдигaн

Сохтa











Криминaл («қорa»)

Нокриминaл («кулрaнг»)