Режа: Ўзбекистон тараққиётининг миллий юксалиш босқичида ҳаракатлар стратегиясининг ишлаб чиқилиши ва унинг устувор йўналишлари

2. Таълим жараёни қатнашчилари билан ўзаро муносабатларда этика нормалари ва нутқ маданияти.
Талабаларни ўйлашга мажбурлаш стратегияси синф хона малакасининг сифатини асосий пойдеворидир.Талабалар эътиборини дарс жараёнига қаратиш учун ўтилаётган материал уларнинг ижтимоий ҳаётига алоқадор бўлиши лозим.Талабаларни қизиқишини орттириш учун ўқитувчидан алоҳида қобилият талаб этилади.
Талабаларни математик синус кансепсияларини ўқитиш жараёнида ўқитувчи цатицик маълумотларга таяниши лозим. Тўлқин шаклларини анализ қилиш учун математик мутахассис ўқитувчи Гаваи оролидаги Мауна Лоа вулқонидан карбон икки оксиди кўрсаткичларини интернетдан сақлаб олишни талабарга вазифа қилиб беради. Карбон икки оксиди кўтарилиш ва тушиш даражалари фаслий бўлиб синусли графикларни яратади аммо 1950-йилдан бери Мауна Лоада ўлчангани каби атмасферада газ кўтарилиш даражаси бир хил равишда узликсиз юз бермоқда.
Бу дарсда математика дарсига узвий таалуқли ва алоқадор. Талабалар синусли функсиялар модели бўйича тенглама туздилар ва келажакдаги карбон икки оксиди даражасини башорат қилдилар. Мазкур жараёнда юқоридаги талабалар атмасферани қай даражада ўзгариши ҳақида фикр юритишди.
Тилнинг кичик фарқларини анализ қилиш учун малакали ўқиш ўқитувчиси дарсга алоқадор бўлган газета бўлаклари ёки журнал сарлавҳаларидан фойдаланишади. Бу турдаги ўқитувчилар мураккаб формали цруктураларни ўзининг тиришқоқ талабалари билан мувоффақиятли амалга оширишади ва талабаларни қизиқтириш ва уларнинг чуқур ўзлаштирилиши мантиқий саволлар орқали амалга оширилади. Шунингдек, ўқитувчилар талабаларининг дунёқарашига қараб ижтимоий билимлар ва кундакик янгиликларига мос келадиган мавзулар бўйича сиёсий карикатуралардан фойдаланишлари мумкин.
Талабага марказлашган синф хоналарида талабалар биргаликда дарснинг муҳим элементлари ва ўзларининг ҳали англаб етмаган билимларини англаб олишади.
Хулоса қилиб айтганда мавзу тайёр бўлган ҳолда бир вақтнинг ўзида анлиз, синтез ва ҳурсандчилик қилиш билим олиш жараёнининг моҳирона жамланмасидир.
Талабаларни дарсга жалб этишни ошириш учун баҳолашда бир қанча ўзгартиришлар киритиш лозим бунинг учун эса Олий ўқув юртларида бадий адабиётдаги икки хил асарни анализ қилгандан кўра уларга солиштириш ва фарқлаш ёзув маҳоратлари ўқитилиши лозим.
Солиштириш ва фарқлаш ёзув маҳоратини ўқитадиган ҳар бир ўқитувчи унинг қай даражада мураккаблигини билади айниқса мавзу талабаларнинг қизиқишларига тўғри келмаса техник табиати ўқитиш ва талабаларнинг ўйлаш қобилиятларини бошқариш ва ўқитиш орқали тартибга солинади. Бу турдаги мураккаб ёзув баҳолаш бажариладигам машқларга ҳеч қандай қўшимча вақт қўшмайди, аммо, бу турдаги назариялар талабаларнинг солиштириш ва фарқлаш қобилиятларини кенгайишига олиб келади.
Агар ўқитувчи ҳақиқатдан ҳам талабаларни фикрлашини истаса у талабалар ижтимой ҳаётига боғлиқ бўлган рухлантирувчи қўшимча куч ва ғайрат бағишловчи материалларни топиши лозим. Қачонки ўқитувчилар ўқувчиларни фикрлашга мажбур қилса талабалар уйларига нафақат ўзлари истаган қобилиятлар ва кенг дунёқараш билан қайтиб кетишади. Бунинг учун эса алоқадор материаллар ўқув жараёнини сифатини оширади.^[1]