Республикаси олий ва

III BOB. Maktabgacha tarbiya yoshidagi nutqi tо„liq rivojlanmagan bolalar bilish faoliyatini rivojlantirish usullarini takomillashtirish
(tavsiyalar berish).

1. 
   Nutqi tо„liq rivojlanmagan bolalar bilish faoliyatini о„yinlarda
   

rivojlantirish.
Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalarda predmetlarning mazmun va moxiyatidan ajralmas bо‗lgan biror bir belgisiga asoslanadilar. Biroq bolalar predmet shaklini ajratib mavxumlashtirishni tez bajara olmaydilar. Ular geometrik shakllarni idrok qila turib, odatda biror bir predmet bilan о‗xshatadilar (kvadratni kо‗pincha
―Deraza‖. ―Kubikni‖, aylanani , g‗ildirakni ―Koptok‖ deb kabi nomlaydilar. Bolalar duch kelgan shaklni farqlashga extiyoj sezadilar. Ular kо‗pincha predmetni nimaga о‗xshashi va ularda mavjud tushunchalar orsidagi boshqa turli shakllardan nimasi bilan farqlanishini aniqlashga urinishadi.
Nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalarni kо‗ruv fazoviy analiz sintez va kо‗rgazmali – harakatli tafakkurning sust rivojlanganligini biz kesma rasmlarni qismlarini yig‗ishda qiyinchilik kuzatildi. Metodika bir necha marta takrorlanganda ham rasmlarni joy – joyiga qо‗yishda xatolarga yо‗l qо‗ydilar. Bundan kо‗rinib turibdiki bolalarning diqqatining tarqoqligi va idrokning
Bilishga doir ruhiy jarayonlar sezgi, idrok, xotira, xayol, tafakkur, shuningdek nutqni rivojelantirish aqliy tarbiyaning muhim vazifasidir.
Tevarak atrofni bilish sezgi va idrokdan boshlanadi. Ularning rivojlanganlik darajasi qanchalik yuqori bо‗lsa, borliqni bilib olish imkoniyati shunchalik kо‗p bо‗ladi.
Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda ongli ravishda eslab qolish qobiliyati tarkib topadi, xotira xajmi kengayadi; vazifa ixtiyoriy diqqatni mashq qildirish uni foydali bilimlar bilan boyitishdan iborat. Bolalarda bilish faoliyatini rivojlanishida xayol ijodiy faoliyat uchun zarurdir, shuning uchun uni bog‗cha yoshidan boshlab
rivojlantirib borish katta ahamiyatga ega. Maktabgacha tarbiya yoshining dastlabki
bosqichlarida bolalarda tasavvur xayoli bо‗ladi. Hayotiy tajribaning ortib borishi va tafakkurning rivojlanishi bilan ijodiy hayol tarkib topadi. Bolalar bilish faoliyati tevarak atrof tabiati kishilar mehnatini kо‗ra bilishlari va maktabgacha tarbiya muassasasida tarbiyachining va logopedning olib borgan mashg‗ulotlarida ularni har tomonlama bilish faoliyatlari rivojlantiriladi ulardagi kamchiliklar korreksiyalanadi. Bolalarning bilish faoliyatlaridan idrok, xotira, diqqatni turli xildagi didaktik о‗yinlar asosida rivojlantiriladi.