Rivojlantirish instituti

Giperplaziya — emalda ortiqcha tomchi kabi emalni miqdoridan
ortiqcha bo‘lishiga aytiladi. Bu tomchi ortiq asosan sut tishlarida bo‘ladi.
Ko‘pincha oldingi tishlarni bo‘yin qismida bo‘ladi. Markaziy kurak
tishlarida emal tomchisi giperplaziya bo‘lagida yon kurak tish bo‘lmaydi.
Tish kurtagi rivojlanishdagi zararlanish natijasida yon kurak tish,
markaziy kurak tishga qo‘shilib ketadi va giperplaziya, ortiqcha emal
tomchisi hosil bo‘ladi.
Bormashina bilan ortiqcha emal olib tashlanadi, silliqlanadi. Og‘riq
bo‘lmaydi. Ayrim vaqtlarda ortiqcha emal jag‘ tishlarining ildizlari
ajralish joyi — buferkatsiyada ham bo‘lishi mumkin.
Tish flyuorozi.
1900- yil Italiya shifokori Chayya Neapolda yashovchi aholida
tishlarning rangini turli xil buzilishini, qorayishini aniqlaydi, u vulkan-
larning ta’sirida buzilgan suvni ichish tishlar rangini buzilishiga sabab
bo‘lsa kerak, deb aytgan.

---

4 3
1931- yilda aholi ichadigan suvda ftor ko‘payib ketsa, 1 litr suvda
2—5 ml.gr ftor bo‘lsa, shunda tishlarda dog‘lar hosil bo‘lishini aniqlagan
va bu kasallikni Smit endimik flyuoroz deb atadi.
Flyuorozda avvalo tishlar emalida dog‘lar bo‘ladi, keyinchalik tana
skletidagi suyaklarda flyuoroz bo‘lishi mumkinligi aniqlandi. Normada
1 litr suvda 1,0—1,5 mg. ftor bo‘lishi kerak. Ftor tabiatda kalsiy,
alyuminiy va boshqa moddalarda birikkan holda uchraydi. Bir kunda
odam tanasiga o‘rtacha 1mg gacha ftor kiradi, uni 75% buyraklar orqali,
16% ichaklar, 8% teri bezlari orqali chiqariladi. Tananing ftorga sezgirligi
qandayligiga qarab, flyuoroz yengil yoki og‘ir xilda bo‘lishi mumkin.
Homiladorlikda yo‘ldosh orqali ftorning homilagi o‘tishi mumkin.
Flyuoroz asosan doimiy tishlarda bo‘ladi, ko‘proq yuqori kurak
tishlarda bo‘ladi, molyarlarda ham bo‘lishi mumkin.
N.O. Novis, G.D. Orruskiy flyuorozni 3 bosqichda o‘tilishini
aytishadi.