S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a
Q o ‘y miya qurti (Multiceps muiticeps)
Download 6.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Parazitologiya.Дадаев С
Q o ‘y miya qurti (Multiceps muiticeps) ham 40-100 sm uzunlikdagi tasmasi-
mon chuvalchang bo'lib, asosiy xo'jayinlari it, tulki, bo'ri, chiya b o'ri va boshqa y irtq ich su te m iz u v c h ila r h iso b lan ad i, y a ’ni ana shu h ay v o n larn in g in g ich k a ichag ida yashab, ularga sezilarli darajada zarar yetkazmaydi. Bu chuvalchangning lichinka lik davri (Coenirus cerebralis) qo'y, echki, b a ’zan qoramollar, tuya, ot, cho'chqa hamda bu g'u lam in g bosh va orqa miyalarida o'm ashib, senuroz deb ataluvchi kasallikni keltirib chiqaradi. Bu kasallik odamda ham uchraydi. Umuman, q o 'y miya qurtining tasmasimon voyaga yetgan shaklida, uning bosh- chasida (skoleksida) 4 ta so'rg'ichi, xartumchasida esa ikki qator har xil kattalik- dagi 2 2 -3 2 tagacha ilmoqchalari joylashgan (30-rasm). Tanasidagi b o 'g ' imlar soni 2 00 -2 5 0 tagacha yetadi. Yetilgan oxirgi b o ‘g'im larida bachadon 16-26 tagacha yon shoxchalar chiqaradi va ular tuxum bilan to'lgan bo'ladi. Parazitning yetilgan proglottidasida 2 0 -6 0 ming va undan ham ko'proq tuxumlari bo'lishi mumkin. Tuxumlarga to'la yetilgan proglottidalari x o 'jayin ax- lati orqali tashqariga chiqariladi. So'ngra bu proglottidalar bir necha soat davomida yerda yoki o'tlar orasida harakat qila boshlaydi. Yetilgan b o 'g 'im larn in g qisqarishi natijasida ulardan juda ham k o 'p miqdorda tuxumlar chiqadi va ular yaylov hamda 83 suvga tushadi. Zararlangan it axlati bilan har kuni 2 0 -3 0 tagacha yetil gan b o 'g 'im la r tashqi muhitga chiqa- ziladi. Ayrim itlar ichagida 200 va undan ham ortiq chuvalchang boMishi mumkin. It organizmida bu parazit bir necha oy va hatto 2 yilgacha yashashi mumkin. Bu chuvalchangning oraliq x o ‘- jayinlari q o ‘y miya qurti tuxumlari bilan zararlangan yaylovlarda boqil- ganda, o ‘t va suv orqali ushbu para zitning tuxumlarini yutib yuboradi. Q o ‘ylarning ichagida tuxum dan on- kosfera lichinkasi chiqadi va qonga o'tib, qon oqimi bilan orqa va bosh miyalariga borib o 'm ash ad i hamda nvojlanib, kaptar tuxumidek, yon- g 'oqdek kattalikdagi senur pufagini, y a ’ni finnani hosil qiladi. Miyasida finna, y a ’ni senur bo'lgan q o ‘ylar bezovtalana- di, tipirchilaydi, bir joyda turib aylanaveradi. B a’zi qo'ylar boshini orqasiga tashlab yoki pastga. egib oldinga yuradi yoki orqasiga tisarila boradi. Bu kasalga uchragan q o 'y oriqlaydi, yotgan joyidan turolmaydi va oxiri darmonsizlanib o'ladi. Yuqorida ko'rsatilgan belgilarga qarab kasallangan mollarni osongina aniqlasa bo'ladi. Pufak tiniq suv bilan to'lgan bo'lib, uning ichki pardasida 100-250 tagacha boshchalari, y a ’ni skolckslari to 'p -to 'p bo'lib joylashgan bo'ladi. Bu chuvalchang ning pufakchali, y a ’ni finnali lichinkasi qo 'zg'atadigan kasallik senuroz deyiladi va unga chalingan hayvonlar haiok bo'ladi yoki majburan go'shtga topshiriladi. bu esa chorvachilikka katta ziyon keltiradi. Umuman, senur, y a ’ni pufakli lichinka - finna jud a sekin o'sadi. Masalan, qo'ylar zarariangandan 2 hafta o'tgach, pufakning diametri 3 -5 mm atrofida, 6 hafta o'tgach, 2-3 sm va 2 -3 oy o'tgandan so'ng esa 3,5 sm atrofida bo'lib, shu paytdan boshlab ulam m g ichki pardasida parazitning boshchalari, y a ’ni skolekslari yetishadi. Asosiy xo'jayinlari q o 'y miya qurti bilan kasallangan q o'y lam in g va boshqa chorva mollarining bosh hamda orqa miyalarida joylashgan pufakli finnani iste’mol Download 6.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling