S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a
Trixinella (Tricbinella spiralis)
Download 6.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Parazitologiya.Дадаев С
Trixinella (Tricbinella spiralis) ju da mayda, y a ’ni u rg ‘ochisining uzunligi
3 - 4 mm, erkaginiki 1,5-2 mm atrofida b o i i b . asosan kalamush, it, mushuk, boi'siq, ch o 'ch q a va b a ’zan odamlarda parazitlik qiladi (34-rasm). Trixinella rivojlanishining ham m a davrini tashqi muhitga chiqmasdan, o ‘z xo'jayinining ichida o ‘tkazadi. Voyaga yetgan trixinella ingichka ichakda yashay di. U r u g ia n g a n urg'ochilar ichak devoriga o ‘tib, 2 oygacha yashaydi va shu yerda 2 mingtagacha tirik lichinkalar tu g ‘adi. Lichinkalar k o ‘chib yuruvchanligi bilaii diqqatga sazovordir, y a ’ni ular qonga o i a d i va qondan k o ‘ndalang-targ‘il muskul tolalarining orasiga kirib o 'm a s h ib ola di. 0 ‘mashib olgan lichinkalar spiral shaklida buraladi va ularning atrofida shakli limonga o ‘xshash kapsula hosil b o ia d i. Taxminan 5 - 6 oydan keyin kapsula ohak- lanib qoladi, y a ’ni kapsula devoriga ohak moddalari to ‘planadi. Har bir kapsulada 1 ta , 2 ta yoki 3 ta lichinka b o ii s h i mumkin. Umuman, 1 kg trixinella bilan kasal langan ch o‘chqa g o ‘shtida 10-12 mingtagacha lichinka b o ii s h i mumkin. Kapsu- laga o ‘ralgan trixinella lichinkasi to x o ‘jayini o ig u n i g a qadar tirik holda saqla- nadi, lekin rivojlanmaydi. O dam trixinella lichinkasi b o i g a n c h o ‘chqa g o ‘shtini yaxshi qovurmasdan, yaxshi pishirmasdan iste’mol qilganda parazitni o 4ziga yuq- tiradi. Odaroning ichagida hazm shiraiari ta ’sirida kapsula erib ketadi va trixinella lichinkasi ichak b o ‘shlig‘iga chiqadi. Bu lichinkalar 2 kundan keyin voyaga yeta di va t o ‘rtinchi kuni ichakning hujayralari orasida urchib, muskullarga o ‘tadigan lichinkalar tug'adi, Erkaklari u rg ‘ochilarim u rugiantirgach, o ia d i. 106 Trixinclla tufayli vujudga keladigan kasallik trixinellyoz deyiladi. Minglarcha trixinella lichinkalari odam ichak devorini teshib o'tganda, o g 'ir kasallikka va, hat- to, o 'lim g a ham olib kelishi mumkin. Bu lichinkalar ichakdan qonga o'tganda, qon orqali muskullar orasiga borib joylashganda va kapsulaga o'ralganda ham bemor- ga qattiq azob bcradi. Umuman, trixinclla bilan kasallangan odamlarning harorati ko'tariladi, ovqat hazm qilish sistemasining ishi buziladi va muskullari og'riydi, ko'ngli ayniydi, yuzi va qovoqlari shishadi. Trixinellyozning yashirin davri 10- 25 kun davom etadi. Trixinclla odamlarga asosan cho'ch q a go'shti orqali yuqadi. C ho'chqalarga esa trixinella lichinkasi sichqon va kalamushlaming o'ligini ycyishlari orqali yuqadi. Sichqon va kalamushlarga esa trixinella lichinkasi bir-birlarini yeyishlari yoki kasal bo'lib o'lgan cho'chqa go'shtini yeyishlari natijasida o'tadi. O damga trixinella lichinkasi yovvoyi to 'n g 'iz, bo'rsiq va ayiq go'shtini yaxshi pishirmasdan yeyishi orqali ham yuqishi mumkin. Trixinella bilan kasallanmaslik uchun, avvalo, go'sht kombinatlarida va bozor- larda veterinariya nazoratidan o'tm agan cho'ch q a go'shtini sotmaslik va ovqatga ishlatmaslik kerak. Iste’mol qilinadigan cho'chqa go'shtini yaxshilab qovurish va pishirish kerak. Trixinelladan saqlanish ucliun cho'chqa og'ilxonalari va atrofini sementlash, cho'chqachilik xo'jaliklari atrofida uchraydigan kalamush, sichqonlar- ga qarshi kurash choralarini olib boiish va trixinelladan o'lgan hayvonlarni albatta kuydirish kerak. Trixinellyoz bilan kasallangan odamlarni esa vermoks, mintezol, tiabendazol, benzimidazol kabi dorilar bilan davolash tavsiya etiladi. Download 6.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling