S. J. Razzaqov Namangan muhandislik-qurilish instituti
-§. Tabiiy g‘ovak to‘ldiruvchilarni boyitish
Download 3.98 Mb. Pdf ko'rish
|
Beton told texnologiyasi darslik
|
4-§. Tabiiy g‘ovak to‘ldiruvchilarni boyitish
G‘ovak to‘ldiruvchilarni boyitish, bu ularning zichligi va mustahkamligi bo‘yicha bir jinsliligini oshirish, donalar shaklini yaxshilash va chang miqdorini kamaytirishdan iborat. Zich jinslardan olinadigan to‘ldiruvchilarni boyitish jarayoni g‘ovak to‘ldiruvchilarga ham taaluqlidir. Biroq engil g‘ovak to‘ldiruvchilarning xususiyatlarini aniqlashda, boshqa boyitish usullaridan foydalaniladi. Masalan, suvli muhitda aniqlanuvchi ishlar havo muhitida bajariladi. Buning uchun pnevmatik cho‘ktiruvchi mashinalardan foydalaniladi (rasm-5.1). 103 Rasm-5.1. Pnevmatik cho‘ktiruvchi mashinaning sxemasi: 1- ventilyatorda havoni uzatish; 2-klapanlar; 3-panjara; 4- yuklash; 5- o‘ta og‘ir donalarni saralash; 6- nisbatan og‘ir donalarning chiqishi; 7-engil mahsulotlarning chiqishi; 8-changlangan havo. Rasm-5.2. G‘ovak to‘ldiruvchilarni boyitish uchun ishlatiladigan separatorning sxemasi: 1-panjara; 2-filtr; 3-xavo uzatish; 4-qum; 5- to‘ldiruvchilarni yuklash; 6- engil maxsulotning chiqishi; 7-nisbatan og‘ir maxsulotning chiqishi. 104 Ventilyatordan tushuvchi havo oqimi bir klapandan boshqa mashina klapaniga ketma-ket uzatiladi va panjarada material qavatida pulsatsiya sodir bo‘ladi. Natijada havo oqimi tasirida material ikkita engil va og‘ir qismlarga ajraladi. Bunda og‘ir donalar pastga va engillari yuqoriga chiqadi. To‘ldiruvchilar og‘ir va engiliga ajratiladi va shu bilan birga changdan tozalanadi. Og‘ir to‘ldiruvchilarni ajratish suvli suspenziyada bajarilsa, g‘ovak to‘ldiruvchilarni ajratish pnevmosuspenziyada bajariladi. Bu qurilma (rasm- 8.2) quyidagicha ishlaydi: filtr orqali havo qum qavatiga uzatiladi va natijada qum qaynaydi. Qumning zichligi va yirikligi bo‘yicha kerakli zichlikdagi suspenziyaga moslab tanlanadi, bu erda yirik g‘ovak to‘ldiruvchi bir qismi cho‘kadi, qolgani qumning yuzasiga chiqadi. Ikkita sinfga ajratilgan yirik to‘ldiruvchi qum bilan birga olinib, elak(groxot)dan o‘tkaziladi. Qum yana qurilmaga qaytariladi. To‘ldiruvchilarni sinflarga ajratish havo oqimi ta’sirida ham bajariladi (rasm-5.3). Rasm-5.3. G‘ovak to‘ldiruvchilarni havo oqimi ta’sirida ajratish: 1-engil maxsulot; 2-nisbatan og‘ir maxsulot; 3-ventilyator; 4-ta’minlovchi Bunday usulda yirik to‘ldiruvchilarning zichligi bo‘yicha sinflarga ajratish mumkin. YUqorida sanalgan barcha usullarda g‘ovak to‘ldiruvchilarni ikki sinfga 105 ajratish mumkin, ya’ni uni bir jinslilikka keltiriladi va og‘ir qo‘shimchalardan xalos etiladi. Masalan, pemzada og‘ir vulqon shishasi(obsidian) donalari mavjud bo‘lib, ularni olib tashlab to‘ldiruvchining sifatini oshirish mumkin. G‘ovak tog‘ jinslari asosidagi chaqiq tosh dona shakli bo‘yicha O‘zRST9758-96 “Qurilish ishlarida ishlatiladigan g‘ovak anorganik to‘ldiruvchilar. Sinash usullari” ga ko‘ra to‘rrtta guruxga bo‘linadi, ya’ni plastinkasimon shakldagi donalarning massa ulushi bo‘yicha: oddiy-30% dan ko‘p emas; yaxshilangan – 20% gacha; kub shaklidagi – 15% gacha; qirrali – 10%gacha. G‘ovak chaqiq toshning donalarini shaklini yaxshilash, olinadigan tog‘ jinsini maxsus baraban turidagi maydalagichda maydalab erishiladi. Download 3.98 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|