S. M. Sultanova, E. V. Krivoruchko, G. T. Zakirova, A. A. Baymatov temir yo‘l transporti statistikasi
Temir yo‘l transporti statistikasi bo‘limlari va ularning vazifalari
Download 1.73 Mb. Pdf ko'rish
|
|
2.3. Temir yo‘l transporti statistikasi bo‘limlari va ularning vazifalari
Temir yo‘l tarnsporti statistikasi quyidagi bo‘limlarga ajratiladi: tashish statistikasi, foydalanish statistikasi, asosiy fondlar va texnik jihozlar bilan qurollantirish statistikasi, mehnat va ish haqi statistikasi, moliya statitikasi. Har birini xususiyatlarini ko‘rib chiqamiz. 26 Tashish statistikasi - temir yo‘l transportining asosiy bo‘limi sifatida asosiy funksiyani bajaradi, ya’ni yuk, yo‘lovchilar va bagaj tashish jarayo- nini tashkil qiladi (yuk, yo‘lovchilar, bagaj tashishning hajm va sifat ko‘r- satkichlari o‘rganiladi). Kuzatish birligi - jo‘natish va qabul qilishlar soni. Foydalanish statistikasi. Foydalanish statistikasining asosiy funksi-yasi harakatlanuvchi tarkiblar mavjudligi va ishlatilishni tavsiflash. Kuzatish obyekti bo‘lib harakatlanuvchi tarkiblarning mavjudligi hamda foydalanish toifasi bo‘yicha ularning guruhlanishi hisoblanadi. Kuzatish birligi - lokomotivlar, vagonlarning mavjudlik soni. Asosiy fondlar va texnik jihozlar bilan qo‘rollantirish statistikasining asosiy vazifasi ularni texnik holatini o‘rganish va samaradorligini tahlil qilish. Kuzatish obyekti – temir yo‘l transporti korxonalarida asosiy fondlarning mavjudlik soni. Kuzatish birligi - temir yo‘l transportiga taalluqli va o‘z xususiyatiga ega bo‘lgan asosiy fondlar va texnik zaxiralar. Mehnat va ish haqi statistikasi. Kuzatish obyekti - temir yo‘l transport- tidagi har xil toifadagi ishlovchilar. Kuzatish birligi - har bir ishlovchining ish vaqti va ish haqi. Moliya statistikasi. Kuzatish obyekti - moliyaviy resurslar va ulardan samarali foydalanish. Kuzatish birligi - buxgalteriya va moliyaviy hisobotlardagi ko‘rsatkichlar. Temir yo‘l transporti statistikasining har bir bo‘limi alohida ravishda o‘z vazifasini bajaradi hamda o‘ziga xos xususiy ko‘rsatkichlar tizimini yaratadi. Shu bilan birga temir yo‘l transportida har tomonlama faoliyatini tavsiflash va talqin qilish maqsadida haqiqiy natijaviy ma’lumotlarni faqat jamlash (сводка) natijasida aniqlash mumkin. Statistik ko‘rsatkichlar tizimi quyidagi talablarga javob berishi zarur: tarmog‘idagi ishlab chiqarish samarasini ifodalash; ierarxiya tuzilmasiga bo‘ysunish; ko‘r- satkichlar o‘rtasida bog‘lanishni aniq matematik formulalar bilan ifodalash. Temir yo‘l transportida statistik ma’lumotlar yoppasiga kuzatish shaklida joriy hisobotlarda ifodalanadi, bundan tashqari maxsus statistik kuzatish shakli chegaralangan masalalarini yechishda qo‘llaniladi. Rah- bariyat organlariga temir yo‘l transporti tarmog‘ida barcha statistik ma’- lumotlar markazlashgan holda hisobot shaklida ikki oqim ko‘rinishida yetkaziladi. Birinchi oqim tezkor-statistik oqim. Ikkinchi oqim statistik oqim. Oqimlarni quyidagi xususiyatlar bilan tavsiflash mumkin: 27 2.3.1-jadval Oqimlar xususiyatlari Tezkor-statistik ma’lumotlar oqimlari Statistik ma’lumotlar oqimlari 1. Bajarilayotgan vazifa Rejalangan ko‘rsatkichlarni belgilangan muddatda bajarish, tekshirish Temir yo‘l transport faoliyatini tavsiflash va tahlil qilish 2. Ko‘rsatkichlar tizimi Chegaralangan Kengaytirilgan 3. Minimal hisobot davri Kun-kecha (sutka) Oylik 4. Ishlab chiqish muddati Soatlar Kunlar, oylar 5. Etkazish usuli Telefon, telegraf Pochta 6. Svodkalash uslubi qo‘lda, markazlashmagan Avtomatlashtirilgan, markazlashgan Temir yo‘l transport statistikada yig‘ilgan statistik ma’lumotlarida temir yo‘l transportnining muayyan ko‘rsatkichlarining haqiqiy holatini ifoda etadi va shunga asoslanib reja chora-tadbirlarini ishlab chiqadi. Mod- diy va mehnat zaxiralarini aniqlab chiqib, ulardan samarali foydalanish, mehnat unumdorligini oshirish, tannarx harajatlarni kamaytirish ko‘rsat- kichlarini ishlab chiqadi. Download 1.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|