S. M. Sultanova, E. V. Krivoruchko, G. T. Zakirova, A. A. Baymatov temir yo‘l transporti statistikasi

 - modal oraliq ro‘parasidagi vazndan oldingi vazn. 
f
3 
- modal oraliq ro‘parasidagi vazndan keyingi vazn. 
Medianani uzluksiz taqsimot qatorida hisoblashda quyidagi formuladan 
foydalaniladi: 
me
me
me
e
f
S
f
i
x
M
1
0
2
/
−
−
+
=
∑
bu yerda: M
e 
–mediana; 
X
0 
- mediana oraliq boshlang‘ich chegarasi; 
i
me
- mediana oraliq miqdori; 
∑
f _ vaznlar yig‘indisi; 
S
(me-1) 
- jamg‘arilgan vaznlar yig‘indisidan oldingi jamg‘arilgan vazn. 
Statistika amaliyotida o‘zgaruvchanlik ko‘rsatkichlaridan ham keng qo‘l-
lashda foydalaniladi. “O‘TY” AJ kompaniya hisobotlarida, ma’lumotlar ko‘-
pincha umumlashgan holda beriladi. O‘rtalashtirilayotgan belgi bilan vaznlar 
o‘zaro ko‘paytma holida uchraydi, ya’ni vaznlar yashirin holda bo‘ladi. 
Bunday hollarda to‘g‘ri natija faqat garmonik o‘rtachaning qo‘llanilishini 
taqozo etadi. Garmonik o‘rtacha o‘z navbatida ikki turga bo‘linadi: oddiy 
garmonik o‘rtachaga va vaznli garmonik o‘rtachaga. 
Oddiy garmonik o‘rtacha quyidagi formula yordamida hisoblanadi: 
n
g
x
x
x
x
n
X
1
....
1
1
1
3
2
1
+
+
+
+
=
; 
Tortilgan garmonik o‘rtacha esa: 
n
n
n
g
x
M
x
M
x
M
x
M
M
M
M
M
X
+
+
+
+
+
+
+
+
=
....
...
3
3
2
2
1
1
3
2
1
O‘zgaruvchanlik (variatsiya) ko‘rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 
d - o‘rtacha chiziqli chetlanish 
σ - o‘rtacha kvadratik chetlanish 
14

---

σ
2
- o‘rta kvadrat chetlanish (disperciya) 
V - o‘zgaruvchanlik koeffitsiyenti. 
O‘rtacha chiziqli chetlanish quyidagi formula bilan hisoblanadi: 
n
x
x
d
i
∑
−
=
)
(
oddiy qatorlar uchun, 
п
х
х
∑
−
=
2
)
(
σ
∑
∑
−
=
f
f
x
x
d
i
)
(
guruhlangan qatorlar uchun. 
O‘rtacha kvadratik chetlanishni oddiy qatorlarda hisoblash uchun 
quyidagi formula qo‘llaniladi: 
Guruhlangan qatorlar uchun : 
∑
∑
−
=
f
f
x
x
i
2
)
(
σ