S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova

BOLALAR STOMATOLOGIYASIDA 
FITOTERAPIYA
Ushbu bobda xalq tabobatida va ilmiy tibbiyotda og'iz kasalliklarini 
davolashda qo‘llanilayotgan shifobaxsh o ‘simliklar haqidagi keng 
ma’lumotlar jamlangan. Yetmishga yaqin o‘simlikning morfologiyasi, 
kimyoviy tarkibi va farmakologik ta’siri to"g‘risida qisqacha ma’lumot 
berilgan. Asosan 0 ‘zbekistonda tarqalgan va o‘stiriladigan o‘simliklar 
va ularning davolash xususiyatlari haqida, stomatologiyada qo‘llanilishi 
mumkin bo‘lgan kasalliklar haqida qisqacha m a’lumot berilgan. Har 
bir shifobaxsh o ‘simliklar osonlik bilan anglab olish uchun nomini 
bir yo‘la uch tilda — o'zbek, rus ba lotin tilida keltirishni maqsadga 
muvofiq deb bildik.
M azkur bo b n i tay o rla sh d a d o se n tla r H .J. Vahobov va 
R.G ‘. Alimovalarning ayrim manbalaridan foydalanildi
A L O Y - А Л О Е - A LOE SP.
Doimo yashil holda o ‘sadigan aloyning barcha turlari; haqiqiy 
aloy, tikanli aloy, daraxtsimon aloy va boshqalaming vatani Janubiy 
Afrikadir. Juda qurg'oqchil zonalarda o‘ssa ham bu ajoyib o'simlikning 
rangi doimo yashil, tanasi sersuv.
Aloyning 2 turi; daraxtsimon aloy va yo‘l-yo‘l aloy madaniy- 
lashtirilib CTrta Osiyoda va Zakavkaz’eda o ‘stiriladi. Shifobaxsh 
qis-mi uning barglaridan siqib olinadigan shirasidir.
Aloy shirasi stafilokokk, streptokokk, difteriya, dizenteriya va 
ichak tayoqchalariga nisbatan bakteriostatik va bakteriosid xususiyatga 
ega.
Xalq tabobatida aloy bargining shirasidan oshqozon va 
12-barmoqli ichak yaralari, o ‘pka sili va boshqalarni davolashda 
ishlatiladi.
Ilmiy tabobatda aloy bargi shirasidan olinadigan sabur, ekstrakt, 
emulsiya ko'p sohalarda keng qo‘llaniladi. Stomatologiyada aloy shirasi 
kataral va yarali gingivitda, surunkali qaytalanuvchi aftali stomatitda, 
paradontit xuruj qilganda ishlatiladi.
V.P. Filatov metodi bo‘yicha aloy bargidan tayyorlangan suvli 
ekstrakt in’eksiya qilinganda parodont to‘qimalariga biostimulyatorlik 
ta’sirini ko‘rsatadi, modda almashinuv jarayonlarini tezlashtiradi va 
buzilgan to'qim alar bitishni tezlashtiradi.

---