S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova

Z IG I R — ЛЕН ОБЫКНОВЕННЫЙ-  
Zinum usitatissimum Z.
O 'zb e k isto n n in g sug‘oriladigan va bahorikor yerlarida o‘stirila- 
digan zig ‘irning tibbiyotdagi ahamiyati katta.
Z ig ‘ir u ru g ‘i tarkibida yog1, karotin, linamarin glyukozidi, 
shilliq, oqsil va b o s h q a moddallar bor.
Z ig ‘ir m oyi o ‘rab oluvchi, plyonka hosil qilish, yallig‘lanishga 
q arshi t a ’sir etish xususiyatiga ega, jarohatlar tuzalishini tezlash­
tiradi, epitelizatsiyani kuchaytiradi. Shu sababli stomatologiyada zig‘ir 
moyi p a ro d o n t kasalliklarida qo‘llaniladigan qoplovchi malhamlarni 
tayyorlashda ishlatMadi. Zig‘ir urug‘idan tayorlangan qaynatma og‘iz 
shilliq qavati jarohatlanganda va yaralanganda chayish uchun ishlatiladi. 
Bir o sh q o sh iq u r u g ‘ 1,5 stakan suvda 5—10 daqiqa qaynatiladi, 
sovugach dokada suziladi.
IGIR — АИР —
Acorus calamus Z.
Igir Respublikam izda Samarqand va Xorazm viloyatlarida daryo 
va k o ‘l b o ‘y larid a , botqoqliklarda g‘uj bo‘lib o ‘sadigan ko‘p yillik 
o ‘t o 'sim lik .
J u d a b a q u w a t ildiz qismi xushbo'y, tanasi qamishsimon, 
uzunligi 1 m .ga b o ra d ig a n yaproqlari shiliqsimon shaklda. Igirning 
shifobaxsh qism i — ildizi. Ildiz tarkibida 5 % efir moyi bor, bu moy 
pinenlar, kafen, kam fo ra, bomeol, evgenol va metilevgenoldan tashkil

---

topgan. Ilmiy tibbiyotda igir preparatlari juda ko‘p kasalliklarda 
qo'llaniladi.
Stomatologiyada igir ildizidan tayyorlangan damlama (1 osh 
qoshigi 1 stakan suvda) an tisep tik , o g ‘riqni q o ld iru v ch i, 
y allig ‘lan ish n i k am ay tiru v c h i dori sifatid a o g ‘iz k atarall 
yallig‘langanda, glossit, gingivit, alveolit va parodontitda buyuriladi. 
Igir dorilari «Ауга» tish pastasi tarkibiga qo‘shilgan.