S. T. Turg'unov, L. A. Maqsudova, H. M. Tojiboyeva, G. M. Nazirova, M. A. Umaraliyeva pedagogik jarayonlarni

Kasbiy mahorat va loyihalashtirish - boshqaruvda 
strategiya, strategik maqsad va vazifalami to'g'ri belgilash, 
qarorlar qabul qilish, muassasaning umumiy faoliyatini 
loyihalashtirish, 
innovatsion 
faoliyatni 
tashkil 
etish, 
boshqaruv jarayoniga tizimli yondashuvlami loyihalash 
texnologiyalarini joriy etish hamda boshqaruv usullari, 
metodlari va tamoyillaridan samarali foydalanishdir.
Kasbiy tajriba - avlodlaming ijtimoiy tajribasini 
o'zlashtirish va ulami amaliyotda qo'llashni ta'minlab 
beruvchi tushunchalar tizimi bo'lib, rahbarlar va professor- 
o 'qituvchilaming 
o'z 
faoliyati 
davomida 
fan-texnika 
yangiliklariga, ilg'or tajribalarga tayanishi hamda mazkur 
tajribalar asosida o'zining 
ko'nikma va malakalarini 
rivojlantirib borishi bilan bir qatorda, o'quvchi-talabalar 
faoliyatini boshqarishidir.
Kasbiy faoliyatning belgilari - ixtisoslashtirish, 
mehnat faoliyatining mohiyati va mazmuni, boshqaruv 
ob'yekti, maqsadga erishish uchun zarur bo'lgan o'ziga xos 
vositalar, tushunchalar, boshqaruv faoliyatining natijasi, 
asosiy faoliyat uchun sarflangan vaqt, ish o'mining ko'lami 
vajoyi.
Kasbiy qobiliyat - bu rahbarlar va professor- 
o'qituvchilarda intellektual, kasbiy malaka va ko'nikma, 
chidamlilik, yaratuvchanlik, 
tashabbuskorlik, ijodkorlik, 
tashkilotchilik, o'z fikrini yaxshi bayon eta olishi - notiqlik, 
ishontira olish, 
nazorat, 
kuzatuvchanlik, 
talabchanlik, 
xotirada saqlab qolish, tarbiyaviy munosabatlarda faollik 
hamda pedagogik ta'sir ko'rsatish, boshqaruvchilik va 
liderlik xususiyatlarining shakllanganligi.
Kelishuv 
-
professor-o'qituvchilar 
va 
boshqa 
mutaxassislaming ta'lim muassasasida faoliyat ko'rsatishi 
uchun ma'lum muddatga tuzilgan shartnoma, 
boshqa
84

---

tashkilotlar va o'quv yurtlari bilan ilmiy-amaliy hamkoriik 
yo'nalishlari bo'yicha oldindan shartnoma tuzish tizimi.
Qobiliyat - insonning bilim, ko'nikma va malakalarini 
orttirish xususiyatlariga bog'liq bo'lib, mazkur xususiyatlar 
bilim, ko'nikma va malakalarga taalluqli bo'lmaydi, ya'ni 
qobiliyatlar bilim, 
malaka va ko'nikmalaming 
o'zida 
ko'nnmaydi, balki ulami egallash dinamikasida namoyon 
bo'ladi. Qobiliyat insonlami sifat jihatidan bir-biridan 
farqlaydigan 
individual-psixologik 
xususiyatlardir. 
QobiHyatlar insonlaming aniq bir faoliyatidan tashqarida 
mavjud bo'lmaydi, balki ulaming tarkib topishi ta'lim va 
tarbiya jarayonida sodir bo'ladi.
Ko'nikm a - belgilangan maqsadga muvofiq ravishda 
harakat usullarini tanlash va amalga oshirish uchun mavjud 
bilimlar va malakalardan foydalanish.
Liberal rahbarlik - murosasozlik (ko'ngilchanlik)ka 
asoslangan rahbarlik uslubi. Liberal (erkin ish yuritish) 
rahbarlik 
uslubi 
professor-o'qituvchilaming 
o'quvchi- 
talabalarga topshiriq va maslahatlarni tavciyalar ko'rinishida 
berishi, o'quvchi-talabalaming ishiga kamroq aralashishi 
bilan tavsiflanadi. Bunda professor-o'qituvchilar vositachi 
sifatida faoliyat ko'rsatadi, pedagogik jarayonlarda o'quvchi- 
talabalarga keng doirada mustaqillik, to'la erkinlik berish 
bilan bir qatorda, ulaming harakatlariga kam e'tibor beradi 
va nazoratni sustlik bilan amalga oshiradi. O'z zimmasiga 
ma'suliyat olishni yoqtirmaydi, kelishuvchanlik asosida 
faoliyat ko'rsatadi, ya'ni o'quvchi-talabalar bilan o'zaro 
munosabatlami buzmaslik uchun ulaming barcha talablarim 
bajaradi. Bu o'z o'mida pedagogik jarayonlarda tartibsizlik 
vujudga kelishiga, o'quvchi-talabalaming xatti-harakati va 
o'quv faoliyati yo'nalishidagi nazoratning sustlashiga, 
ulaming muayyan fanga bo'lgan qiziqishlarining yo'qolishiga 
olib keladi, shuningdek boshqa