Samadov sherzodning xalqaro iqtisodiyot fanidan mustaqil ishlari

10-Mavzu: Xalqaro kredit.
Xalqaro kredit - bu tovar valyuta qiymatlarini to'lash, kechiktirish va foizlarni to'lash shartlarida vaqtincha o'tkazish bilan bog'liq xalqaro iqtisodiy faoliyat sub'ektlari o'rtasida ssuda kapitalining mamlakatlarning milliy chegaralari orqasida harakatlanishi. Xalqaro kredit qo'shimcha kapitalning o'tkazilishini ta'minlaydi, bu har ikki tomon uchun ham foyda keltiradi. Tashqi iqtisodiy aloqalarning rivojlanishi bilan xalqaro kreditning roli doimiy ravishda oshib bormoqda, iqtisodiy taraqqiyot va jahon savdo bozorining rivojlanishiga hissa qo'shmoqda.
Xalqaro kreditning eng keng tarqalgan shakllari tovar (shuningdek tijorat) va xorijiy valyutadagi kreditlardir.
Xalqaro tijorat krediti tovarlar yoki xizmatlarni to'lash uchun beriladi va ko'pincha qat'iy maqsadli hisoblanadi. Ko'pincha bu eksport qiluvchi firmaning import qiluvchi firmaga to'lashning kechikishi sifatida amalga oshiriladi. Bunday kreditlar 2 yildan 7 yilgacha muddatga ega bo'lishi mumkin va uning ishonchliligi va kreditorning qarz oluvchi bilan xalqaro munosabatlarga qiziqish darajasi bilan ma'lum bir firma bilan hamkorlikning jozibadorligi bilan belgilanadi. Ko'pincha u ochiq hisob yoki veksel shaklida chiqariladi. Tijorat kreditining eng keng tarqalgan shakllaridan biri lizing - ayrim aktivlarni (asosiy vositalarni) keyinchalik qayta sotib olish shartlari bilan ijaraga berishdir. Kreditlashning bu turi rivojlanayotgan mamlakatlar uchun ayniqsa muhimdir, chunki u mamlakatdan valyuta oqimini kamaytiradi va to‘lov balansi taqchilligini kamaytiradi. Bundan tashqari, rivojlanayotgan mamlakatlar o'z rivojlanishi uchun juda qimmat bo'lgan yangi texnologiyalarga ega bo'lishadi.
Import qiluvchi va eksport qiluvchi xalqaro moliya krediti tovar va tovar hujjatlari bilan kafolatlangan qarz shaklida, kamdan-kam hollarda kafil orqali garovsiz amalga oshiriladi. Shunday qilib, bitim tuzilgan sanada tomonlardan biri moddiy ta'minotni ta'minlay olmagan taqdirda, bank bitimning kafolati sifatida ishlaydi. O'z xizmatlari uchun bank ma'lum komissiya oladi, shu bilan birga u valyuta xizmatlarini ham ko'rsatishi mumkin.
Xalqaro obligatsiyalar xalqaro kreditning eng keng tarqalgan turlaridan biri hisoblanadi. Xalqaro yoki milliy bozor kapitalidan uzoq muddatli kreditlar olish uchun foydalaniladi. Bunday ssudani berish va joylashtirish bank boshqaruvchisi tomonidan kreditorning kontragenti vazifasini bajaruvchi va uni tashkil etish va taqsimlash uchun mas’ul bo‘lgan boshqaruvchi boshchiligida amalga oshiriladi. Xalqaro davlat krediti - bu rivojlanayotgan mamlakatlarga, shuningdek, byudjet taqchilligi mavjud mamlakatlarga moliyaviy yordam ko'rsatish uchun mo'ljallangan kreditlash shakli. Kreditlash sohasida eng nufuzli bo'lgan xalqaro valyuta jamg'armalari, banklar va tashkilotlar maxsus tashkil etilgan. Ular katta moliyaviy resurslarni to'playdilar va ma'lum sharoitlarda o'zlarining muhtoj davlatlariga qarz beradilar. Xalqaro moliya kreditiga ixtisoslashgan eng mashhur tashkilotlar - Xalqaro valyuta jamg'armasi, Jahon tiklanish va taraqqiyot banki va mintaqaviy rivojlanish banklari. Ular kreditlangan davlat doirasidagi siyosiy va iqtisodiy jarayonlarga ta'sir o'tkazish imkoniyatini qo'lga kiritib, tezkorlik va to'lovlilik asosida moliyaviy yordam ajratadilar .
O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan song keng qamrovli rivojlanish maqsadida xalqaro kreditlar olib keladi . Biroq so’nggi 5-7 yillar oralig’ida xalqaro kreditlarning miqdori juda ko’paydi. O’zbekistonning asosiy kredit olish tuzilmasi Xitoy va Jahon banki hisoblanadi. Xalqro kreditlar olishdan maqsad mamlakatni qisqa muddat Ichida rivojlanishiga erishish hisoblanadi.