Samadov sherzodning xalqaro iqtisodiyot fanidan mustaqil ishlari

6-Mavzu: Jahon savdo tashkiloti va uning xalqaro savdoni rivojlanishidagi roli.
Jahon Savdo Tashkiloti (JST) davlatlar o'rtasidagi savdoning global qoidalari bilan shug'ullanadigan yagona xalqaro tashkilotdir. U tovarlar va xizmatlarning xalqaro savdosini amalga oshirish uchun asos yaratadi. U ko'p tomonlama bitimlar to'plamida hukumatlarning huquq va majburiyatlarini belgilaydi. Tovarlar va xizmatlardan tashqari, u intellektual mulk huquqlarini himoya qilish va nizolarni hal qilish kabi xalqaro savdo bilan bog'liq keng ko'lamli masalalarni o'z ichiga oladi va hukumatlar uchun ushbu sohalarda qoidalar, protseduralar va amaliyotlarni ishlab chiqishda intizomlarni belgilaydi. Bundan tashqari, u ma'lum sohalarda firma darajasida intizomni o'rnatadi, masalan, g'ayrioddiy past narxlarda eksport narxlarini belgilash. Shartnomalarda eksportyorlarning huquqlari va xorijiy tovarlarning dempingiga qarshi choralar ko'rish bo'yicha ichki tartib-qoidalar ham nazarda tutilgan.
JST 1995 yil 1 yanvarda Tariflar va Savdo bo'yicha Bosh Bitimlarning (GATT) vorisi sifatida vujudga kelgan. Uning kelib chiqishi Ikkinchi Jahon Urushidan keyingi 1940-yillarning oxiridagi davrga borib taqaladi, oʻtgan asrning 30-yillaridagi urush va katta depressiyadan soʻng koʻpgina Yevropa davlatlari va AQSH iqtisodiyoti keskin tanazzulga yuz tutgan. JST doirasida xalqaro savdoni olib borish uchun intizomiy asosga ega bo'lishiga qaramay, butun dunyo mamlakatlari, shu jumladan rivojlanayotgan mamlakatlar ham ushbu paketga qo'shilishga shoshilishdi. JST 153 ga yaqin a'zo bo'lib, jahon savdosining 97% dan ortig'ini tashkil qiladi. Hozirda 34 ta hukumat kuzatuvchi maqomiga ega, ulardan 31 tasi, jumladan, Rossiya va Tayvan kabi yirik savdo davlatlari ham aʼzolikka kirishga faol intilmoqda.
JSTning asosiy vazifasi xalqaro savdo oqimini iloji boricha silliq, bashorat qilinadigan va erkin tarzda ta'minlashdir. Bu qoidalarga asoslangan tizim ostida erkinlashtirilgan savdo rejimini rivojlantirishga qaratilgan ko'p tomonlama savdo tashkiloti.
JSTning asosiy funktsiyalari quyidagilardan iborat: