Samarqand davlat universiteti turaev b. X., Nizamov a. N


Liberalizm g`oyalari himoyasi


Download 1.88 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/169
Sana31.07.2023
Hajmi1.88 Mb.
#1664127
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   169
Liberalizm g`oyalari himoyasi. 
F.Xayek nazariyasida bozor ikki muhim iqtisodiy vazifani ya`ni iqtisodiy 
kon`yunktura holati haqida axborotlar beradi va ishlab chiqarish vazifasi individual 
eng yaxshi echimi saralashini amalga oshiradi. Bundan, F. Xayek iqtisodchilar 
oldiga qo`yilgan asosiy talab keltirib chiqaradi. Bu talab, bozor erkinligini 
ta`minlashdir. Uning tan olishicha, bozor, iqtisodiy agentlar harakatlari 
boshqaruvining eng samarali vositasi emas, ammo bu yagona vositadir. 
Tashqaridan istalgan aralShuvlar, istalgan iqtisodiy tizimni nazorat etish 
harakatlari, narx signallari o`zgarishiga olib kelib, demakki iqtisodiy agentlar, 
iqtisodiy kon`yunktura haqidagi yolg`on axborotga ega bo`lishadi. Iqtisodiy 
nazorat, saralash jarayonini ham emirib, xo`jalik yuritishning samarasiz shakllarini 
rivojlanishi uchun sharoit yaratib beradi. 
Hukumatning istalgan aralashuvi, ya`ni antimonopoliya siyosatidan tortib, 
aholining kambag`al qatlamlari yoki ishsizlarga yordam berish ijtimoiy 
dasturlarigacha yolg`on signallar paydo bo`lishiga olib keladi. Bu holat istalgan 
hukumat monopoliya shakllariga tegishli bo`lib, hattoki pul chiqarish 
monopoliyasiga ham ta`sir etadi. Shu nuqtai nazardan F. Xayek xususiy mablag` 
nazariyasini ilgari suradi. Uning ta`kidlashicha, hukumatning pul birliklarini 
bosishga xususiy huquqi, bozor signallarini buzishga olib kelib, bu signallar 
iqtisodiyotga qancha pul birliklari miqdori zarurati haqidagi axborotni 
chalkashtiradi. Bundan tashqari, bunday huquqga ega holda, hukumat doimiy 
ravishda bozor faoliyatiga aylanmadagi mablag` hajmini nazorat etish orqali 
aralashadi. F.Xayek, inflyatsiyaning asosiy sababi, iqtisodiyotda al`ternativ 
mablag`lar mavjud emasligi bilan bog`liq dngan tezisni ilgari suradi. 
Mazkur muammo echimini u, valyutalar raqobatchilik bozori yaratilishida, ya`ni 
xususiy mablag` bozori yaratilishida deb biladi. Mazkur echimni u xususiy 
mablag`lar, ya`ni raqobatchilik valyuta bozorini yaratishda deb biladi. Uning 
fikricha, pul birliklarini chiqarishga markaziy bank monopoliyasini buzishning 
yagona usuli, xususiy banklarga o`z valyutasini chiqarish huquqini berishdir. 
Mazkur valyutalar raqobatchiligi, mablag` bozorini sog`lomlashtirib, hisob - 
kitobning samarali vositalarini aniqlash imkoniyatini beradi. 

Download 1.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   169




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling