Samarqand davlat universiteti turaev b. X., Nizamov a. N

Sinflar. Tyurgo Kene tomonidan yaratilgan ishlab chiqaruvchilar va 
foydasizlar sinfiga kapitalistlar va ishchilar sinfini ham qo`shgan. 
Sof mahsulot. Sof mahsulot, Tyurgo tomonidan sof mahsulot yer rentasi va 
daromadga bo`linib, daromad o`z navbatida foiz va tadbirkorlik daromadiga 
bo`lingan. 
Kapital. Kapitalni Tyurgo yig`ilgan oddiy boylik deb talqin etib, uning o`z – 
o`zidan o`sish xususiyatini e`tiborga olgan. 
Narx va tannarx. Tyurgo nazariyasida tannarx predmetning foydalilik 
darajasidir, narx esa taklif va talab mutanosibligidan kelib chiqqan holda 
belgilanib, uning asosida sotuvchi va xaridor nazdida predmetning foydaliligi 

---

46 
baholanishi yotgan. Mazkur nazariya, Tyurgo nazariyasini mumtoz siyosiy 
iqtisodiyot nazariyasidan mutlaqo farq qilgan. 
F. Kene «iqtisodiy jadvali» 
Ishlab chiqaruvchi 
sinf 
(qishloq 
xo`jaligi) 
Er mulkdorlari 
Ishlab chiqarmas 
sinf (sanoat) 
Sinflar 
(iqtisodiyot 
sektorlari) 
5 
mlrd 
livr 
(qishloq xo`jaligi 
mahsulotlari) 
2 mlrd livr 
(mablag`) 
2 
mlrd 
livr 
(sanoat 
mahsulotlari) 
 Qishloq 
xo`jalik 
yili 
oxirida 
sifnlar 
orasida UMM 
taqsimlanishi 
Sektorlar 
orasida 
almashinuv 
aktlari 
5 mlrd livr 
(1 mlrd livr sanoat 
mahsulotlari 
2 mlrd livr 
Qishloq 
xo`jalik 
mahsulotlari 
2 mlrd livr
mablag`) 
2 mlrd livr 
(1 
mlrd 
livr 
sanoat 
mahsulotlari 
1 mlrd livr 
Qishloq xo`jalik 
mahsulotlari) 
2 mlrd livr 
(qishloq xo`jalik 
mahsulotlari) 
Almashinuv 
natijalari 
Natijada: 
1. Ishlab chiqaruvchi sinf ega bo`lgan narsalar:
a) Yangi ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun 3 mlrd qiymatga ega sanoat 
va qishloq xo`jalik mahsulotlari;
b) 2 mlrd livr er egalariga to`lanishi lozim bo`lgan ijara haqqi. 
2. Yer egalari yil davomidagi ehtiyojlari uchun 2 mlrd livrga teng 
predmetlarga ega. 
3. Ishlab chiqarish qobiliyatiga ega bo`lmagan sinf vakillari, Yangi ishlab 
chiqarish ehtiyojlariga sarf etilishi lozim bo`lgan 2 mlrd livr mablag`ga ega. 
Bir yildan so`ng barcha holatlar takrorlanadi – ishlab chiqaruvchi sinf 5 
mlrd livrga teng qishloq xo`jalik mahsulotlarini ishlab chiqaradi, er egalari 2 mlrd 
livr mablag`ni er uchun uchun ijara haqqi sifatida olishadi, ishlab chiqarish 
qobiliyatiga ega bo`lmagan sinf vakillari 2 mlrd livrga teng sanoat mahsulotlarini 
ishlab chiqarishadi.