Samarqand davlat universiteti turaev b. X., Nizamov a. N

Tashqi savdodagi nisbatan ustunlik. Eksportning tashqi savdoga 
yo`naltirishi, Smit nazariyasi bo`yicha turli mamlakatlarda bir - xil tovarlar ishlab 
chiqarilishiga nisbatan xarajatlarning tenglashtirilishi bilan belgilangan. Bunda, 
eksporter sifatida, mazkur tovar ishlab chiqarilishida pastroq darajadagi 
xarajatlarga ega bo`lgan davlat faoliyat yuritadi. Rikardo esa, Shuning qatorida, 
taqqoslanayotgan mamlakatlar ichida turli tovarlar ishlab chiqarilishiga nisbatan 
xarajatlar mutanosibligini ham hisobga olishni taklif etgan.
Rikardoning nisbiy ustunliklar nazariyasi, xalqaro savdo nazariyalarining 
keyinchalik ishlab chiqarish nazariyalari ilgari surilishiga asos bo`lib xizmat qildi. 

---

58 
Nazorat uchun savollar: 
1. Smit fikriga ko`ra boylik oshishi asosiy omillari qanday? 
2. Mikro va makroiqtisodiy darajada mehnat bo`linishi va o`xshashligi farqlari 
nimalardan iborat? 
3. Smit nazariyasiga ko`ra qiymat nima va uning asosiy vazifalari nimadan 
iborat?
4. Tovar o`lchovi asosi Smit fikriga ko`ra, nimada? 
5. Smit narxni nima bilan, va nima sababdan o`lchashni taklif etgan? 
6. Smit tomonidan kapital qanday talqin etilgan va uning asosiy va aylanma 
kapitallarga bo`linishi tamoyillari nimadan iborat? 
7. Smit nazariyasi bo`yicha, ishlab chiqarish mehnatining ikki talqini qanday? 
8. Smit dogmasining mazmuni va xatosi nimada va uning realizatsiya
nazariyasi keyingi rivojlanishida ta`siri qanday yuz bergan? 
9. Rikardo nazariyasida absolyut va nisbiy qiymat nima? 
10. Rikardoning taqsimot nazariyasini nima sabadan dushmanlik nazariyasi 
deb atashgan? 
11. Rikardo differentsial rentasi nazariyasi mazmuni nimadan iborat? 
 
Mavzu bo`yicha adabiyotlar ro`yxati: 
1. Бейтон А., Долло К., Дре А.М., Казорла А. 25 ключевых книг по 
экономике. Челябинск, 1999. 
2. Аникин А.В. Адам Смит. М., 1968. 
3. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов. М., 
1962. 
4. Рикардо Д. Сочинения: В 5 т. М., 1955.