Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a. B., Ruzibayeva n. X., Аzimova r. I

Xususiy investitsiyalar – xususiy, korporativ xo‗jalik va tashkilotlar, fuqarolar 
mablag‗lari, shu jumladan, shaxsiy va jalb qilingan mablag‗lar hisobidan 
qo‗yiladi. Shu bois xorijiy investitsiyalarni jalb etishni kengaytirish, xususiylashtirish 
jarayonlarini chuqurlashtirish, korxonalarning ustav kapitalidagi davlat ulushi va 
aktivlarini xususiy investorlarga, birinchi navbatda, xorijiy investorlarga sotish 
hisobidan respublika iqtisodiyotida xususiy mulkning darajasi va rolini tubdan 
oshirish maqsadida Prezidentimizning ―Iqtisodiyotda xususiy mulkning ulushi va 
ahamiyatini oshirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PQ-2340-sonli qarori qabul 
qilindi. Ushbu Qaror bilan, davlat mulki bo‗lgan bo‗sh turgan va qurilishi 
tugallanmagan obektlarni tahlil qilib, ularni investitsiya kiritish va yangi ish o‗rinlari 
yaratish sharti bilan «nol» qiymatda xorijiy investorlarga sotish, ushbu xorijiy 
investorlarni soliqqa tortish sohasida imtiyoz va preferensiyalar berildi. Jumladan, 
qaror bilan davlat aktivlariga ikki oy mobaynida talabnoma tushmagan taqdirda, 
ularning narxini har 15 kunda 10 foizga pasaytirish, obektlar narxi 50 foizgacha 
pasaytirilgandan so‗ng bir oy mobaynida sotilmasa, ular investitsiya va yangi ish 
o‗rinlari yaratish sharti bilan «nol» qiymatda sotish;
- davlat aktivlari sotilgandan so‗ng 1 oy ichida investor to‗lovni to‗liq to‗lagan 
taqdirda, unga harid summasidan Markaziy bankning qayta moliyalash yillik stavkasi 
miqdorida chegirma berish;
- davlat obektlarini qismlarga bo‗lib sotish hamda to‗lovlarni 24 oygacha 
bo‗lgan muddatda bo‗lib-bo‗lib to‗lash,

---

154 
- davlat ob‘ektidan ijara asosida foydalanib turgan ijarachilar ijara ob‘ekti 
sotilishida ustunlik berish;
- xo‗jalik boshqaruvi organlarining ustav kapitaliga berilgan davlat ulushlarini 
sotishdan tushgan mablag‗lar byudjetga emas, balki korxonalarning o‗zini 
modernizatsiyalashga yo‗naltirish;
- xususiylashtirilgan korxonalarda xususiylashtirish vaqtida aniqlanmagan 
davlat aktivlari yoki foydalanishga berilgan korxona hududidagi ko‗char va ko‗chmas 
mulk sotilgandan keyin aniqlansa, u mazkur korxonaning mulki hisoblanishi aniq 
belgilab qo‗yilgan.
Bundan tashqari, to‗g‗ridan-to‗g‗ri xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish, 
aksiyadorlik jamiyatlari faoliyatining samaradorligini tubdan oshirish, bo‗lajak 
investorlar uchun ularning ochiqligi va jozibadorligini ta‘minlash, zamonaviy 
korporativ boshqaruv uslublarini joriy qilish, korxonalarni strategik boshqarishda 
aksiyadorlar rolini kuchaytirish uchun qulay sharoitlar yaratish maqsadida, 2015 yil 
24 aprelda ―Aksiyadorlik jamiyatlarida zamonaviy korporativ boshqaruv uslublarini 
joriy etish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi Farmoni qabul qilingan edi. Mazkur Farmon 
bilan:
- aksiyadorlik jamiyatlari boshqaruv xodimlari sifatida jalb qilingan xorijiy 
mutaxassislarning mehnatiga haq to‗lash fondidan yagona ijtimoiy to‗lov to‗lashdan;
- xorijiy mutaxassislarning boshqaruv xodimlari sifatidagi faoliyatidan olgan 
daromadlari daromad solig‗i, to‗lov manbaidan olinadigan daromad solig‗i, 
shuningdek fuqarolarning O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi 
byudjetdan tashqari Pensiya jamg‗armasiga to‗lanadigan majburiy sug‗urta 
badallaridan ozod etilgan.
Respublika iqtisodiyotida xususiy mulkning o‗rni va rolini tubdan oshirish, 
xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish yo‗lidagi to‗siq va cheklovlarni 
bartaraf etish, iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish, yalpi ichki mahsulotda 
xususiy mulk, jumladan, chet el kapitali ishtirokidagi ulushini izchil oshirish 
maqsadida: 

---

155 
1. Xususiy mulk, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni ishonchli himoya 
qilishni ta‘minlash, ularni jadal rivojlantirish yo‗lidagi to‗siqlarni bartaraf etish 
bo‗yicha chora-tadbirlar dasturida quyidagilar belgilab qo‗yilgan:
- tadbirkorlik faoliyatiga noqonuniy aralashish va to‗sqinlik qilish, xususiy 
mulkdorlar huquqlarini buzganlik uchun davlat, huquqni muhofaza qilish va nazorat 
qiluvchi organlarning mansabdor shaxslari javobgarligini jinoiy javobgarlikka tortish 
darajasigacha oshirish; 
- xususiy mulkni himoya qilish kafolatini kuchaytirish, tadbirkorlik faoliyatini 
tartibga soladigan ma‘muriy va jinoyat qonunchiligini liberallashtirish jarayonini 
davom ettirish; 
- barcha turdagi ro‗yxatdan o‗tkazish, ruxsat berish va litsenziyalash, tashqi 
iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish bilan bog‗liq tartib-taomillarni yanada 
soddalashtirish; 
- xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish uchun zarur shart-
sharoit va imkoniyatlar yaratish, ularning moddiy va kredit resurslaridan 
foydalanishini kengaytirish, biznes muhitni yaxshilash. 
Dasturga kiritilgan chora-tadbirlarni o‗z vaqtida va sifatli amalga oshirish 
uchun shaxsiy javobgarlik mas‘ul ijrochilar — tegishli vazirliklar, idoralar, sud, 
huquqni muhofaza qilish va nazorat qiluvchi organlar rahbarlariga, mahalliy davlat 
hokimiyati organlariga yuklatilgan. 
2. 2015 yilning 1 iyulidan shunday tartib o‗rnatilgan: 
- mikrofirmalar, kichik korxonalar va fermer xo‗jaliklari faoliyatiga oid barcha 
tekshiruvlar rejali tartibda nazorat organlari tomonidan to‗rt yilda bir martadan, 
boshqa xo‗jalik sub‘ektlarida esa faqat O‗zbekiston Respublikasi Nazorat qiluvchi 
organlar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi respublika kengashi qaroriga asosan uch 
yilda bir martadan ko‗p bo‗lmagan tartibda amalga oshiriladi; 
- moliya-xo‗jalik faoliyati bilan bog‗liq bo‗lmagan rejali tekshiruvlar o‗tkazish 
muddati 10 kalendar kunidan oshmaydi; 
- tadbirkorlik sub‘ektlarining moliya-xo‗jalik faoliyatini rejali tekshirishlar 
faqat so‗nggi rejali tekshiruvdan keyingi davrni qamrab oladi; 

---

156 
- qo‗zg‗atilgan jinoiy ishlar munosabati bilan xo‗jalik yurituvchi sub‘ektlar 
faoliyati huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan xo‗jalik yurituvchi sub‘ekt 
jalb etgan advokatlar albatta ishtirok etgan holda (xo‗jalik yurituvchi sub‘ekt 
tomonidan ushbu huquqning rad etilish holatlari bundan mustasno) amalga oshiriladi.