Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a. B., Ruzibayeva n. X., Аzimova r. I


Download 4.69 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/204
Sana20.10.2023
Hajmi4.69 Mb.
#1713912
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   204
Bog'liq
Investitsiya va innovatsiyalar O\'quv qo\'llanma A B Bektemirov, N

7.2 - jadval 
Xalqaro kapitalning funksional bo„linishi
 
Guruhlar 
Quyi guruhlar 
Kapital harakati 
TTXI 
Xorijda 
Rezident va norezident o‗rtasida uzoq muddatli o‗zaro 
iqtisodiy manfaatning vujudga kelishiga olib keluvchi 
kapital harakati 
Mamlakat ichida 
Portfel 
investitsiyalar 
Aktivlar 
Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdisi bilan bog‗liq kapital 
harakati 
Aktivlar 
Boshqa 
investitsiyalar 
Aktivlar 
Davlatlararo kreditlar va bank depozitlari bilan 
bog‗liq kapital harakati 
Passivlar 
Zahira aktivlar 
Monetar oltin 
To‗lov balansi qoldig‗ini qoplash uchun foydalanish 
mumkin bo‗lgan aktivlar bilan bog‗liq kapital harakati 
Qarz olishning maxsus 
qoidasi (SDR) 
XVFning 
zahira 
pozitsiyasi 
Xorijiy valyuta 
Xalqaro kapitallar harakatidagi jiddiy o‗zgarishlar AQSH dagi ipoteka krediti 
inqirozi ta‘sirida moliya bozorlaridagi shart-sharoitlarning yomonlashuvi va 
inflyatsiya ehtimolining kuchayishiga olib keldi
63
. AQSH, Buyuk Britaniya
Yaponiya, Germaniya, Fransiya kabi mamlakatlar xalqaro bozordagi asosiy 
investorlar bo‗lib, TTXI taklifini shakllantiradigan mamlakatlar hisoblanadilar. 
Shunga qaramasdan oxirgi yillarda rivojlangan mamlakatlarning TTXIning global 
oqimidagi ulushi qisqarib bormoqda. Jumladan,1980-2016 yillarda xorijga 
chiqarilgan jami TTXIning 92,7foiz, jalb etilayotgan TXI ning 87,6 foiz rivojlangan 
mamlakatlar hissasiga to‗g‗ri kelgan bo‗lsa, bu ko‗rsatkich 2016 yilga kelib mos 
ravishda 61,3 va 41,5 foizni tashkil etdi
64

Tahlillar ko‗rsatishicha, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyoti AQSH va 
Yevropabank tizimi bilan bevosita uzviy bog‗lanmaganligi bois inqirozdan jiddiy 
zarar ko‗rmadi. Rivojlanayotgan mamlakatlar va o‗tish iqtisodiyoti mamlakatlari ilk 
marotaba TTXI global oqimining yarmidan ortigini jalb etishdi. Ushbu 
mamlakatlardan TTXI olib chiqish ilk marotaba rekord hajmga yetdi va ularning 
63
World Investment Report 2016: Investing in a Low-carbon Economy. UNCTAD,- New York and Geneva, 2016
64
World Investment Report 2014: Investing in the SDGs: An Action Plan. UNCTAD, - New York and Geneva, 2014. 
p. 264. 


170 
aksariyat qismi Janub mamlakatlariga yo‗naltirilmoqda
65
. Jahon iqtisodiyotida 2010-
yildan rivojlanayotgan mamlakatlar TTXIlarni jalb qilish hajmining yarmidan 
ortig‗ini o‗zlashtirdilar. TMKlar esa bu mamlakatlarda loyihalarni investitsiyalash va 
mahsulot bozorlarini o‗zgartirishda faol qatnashmoqdalar. Rivojlanayotgan va o‗tish 
iqtisodiyoti mamlakatlari ilk bor 2010-yilda global TTXI oqimining yarmidan 
ortig‗ini o‗zlashtirdilar
66
. Shuningdek, agar xorijiy investitsiyalarni qabul qiluvchi 
mamlakat qonunchiligi milliy investorlar uchun salbiy tomonga o‗zgarsa, odatda, 
xorijiy investitsiyali korxonalar uchun bu o‗zgarishlar bo‗yicha muddati 
kechiktirilishi ko‗zda tutiladi
67
.

Download 4.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling