Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini boshqarish

9.4. Tijorat banklarida investitsion operatsiyalarini boshqarish



usullari

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining ―Infilasion taregetlash rejimiga bosqichma bosqich oʻtish orqali pul kredit siyosatini takomilashtirish toʻgʻrisida‖gi 2019-yil 18-noyabr PF 5877 sonli farmonida ―jamgʻarmalarni investitsiyalarga transformatsiya qilish uchun moliyaviy vositachilik institutlarini rivojlantirish maqsadida bank tizimida moliya bozorlarini islox etish, shuningdek, moliyaviy oqimlarni uzoq muddatli rejalashtirish uchun imkoniyat yaratish‖²⁴ Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va Markaziy bankka toʻliq oʻtish uchun sharoitlar yaratish belgilab berilgan

Tijorat banklarini investitsion operatsiyalarini boshqarishda bir qator investitsion menejment usullaridan foydalaniladi. Ana shunday usullardan biri boʻlib, investitsion operatsiyalarni passiv boshqarish usuli hisoblanadi.

Investitsion operatsiyalarni passiv boshqarishda bank menedjerlari qimmatli qogʻozlarni sotib olish toʻgʻrisidagi qarorlarni ularning risk va daromad

²³ Банк,пул кредит журнали №11 2019 йил стр 37 Азизов Улуғбек Капитал бозор: иқтисодий ўсишни таминотчи драйвер.


²⁴ Ўзбекистон Республикаси Президентининг ―Инфилацион тарегетлаш режимига босқичма босқич ўтиш орқали пул кредит сиѐсатини такомилаштириш тўғрисида‖ги 2019-йил 18-ноябр ПФ 5877-сонли фармони:
106
darajalarini baholashni umumqabul qilingan metodlari asosida qabul qiladilar. Bunday shakllantirilgan portfellarni bozor portfelini oʻziga xos boʻlgan surrogati sifatida qarash mumkin (index funds).

Passiv menedjerlar dastlab shakllantirilgan qimmatli qogʻozlar portfelini samaradorligida yuqori boʻlgan samaradorlikni taʻminlashga intilmaydilar.

Investitsion operatsiyalarni passiv boshqarishni tayanch asoslari boʻlib, quyidagilar hisoblanadi:

• 
  mijozni hohishi;
  

• 
  risksiz stavkani darajasi;
  

• 
  riskni prognozi;
  

• 
  daromadlilikni prognozi.
  

Investitsion operatsiyalarni aktiv boshqarishni menedjerlar vaqti-vaqti bilan bozor tomonidan notoʻgʻri baholangan qimmatli qogʻozlar uchrab turadi deb hisoblashadi.Bunda menedjerlarni qimmatli qogʻozlar bilan amalga oshiriladigan operatsiyalarni risk va daromadlilik darajalari toʻgʻrisidagi prognozlari mavjud umumiy tasavvurlardan farq qiladi.

Banklarni qimmatli qogʻozlar portfelini aktiv boshqarishda quyidagi koʻrinish oladi (9.4.1-jadval).

Ikkinchi ustunda portfelni aktiv boshqarish uchun qimmatli qogʻozlarni haqiqatdagi salmogʻi koʻrsatilgan.

Uchinchi ustunda oʻrtacha bozor portfeli sifatida olingan dastlabki portfeldagi qimmatli qogʻozlarni ulushi koʻrsatilgan.

Aktiv pozisiya qimmatli qogʻozlarni haqiqatdagi portfeldagi ulushi bilan dastlabki portfeldagi ulushi oʻrtasidagi farq sifatida aniqlanadi.