Samarqand iqtisodiyot va servis instituti u. Xudayberdiev, A. N. Xoliqulov, S. A. Babanazarova

 
17.3.2. Transport xizmatlarining rivojlanishi 
O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, iqtisodiyotning muhim 
tarmoqlaridan biri bo‘lgan transportning rivojlanishiga katta ahamiyat 
berildi. Transportning barcha turlari : temir yo‘l, avtomobil transporti, 
havo yo‘llari transporti rivojlandi. YAngi temir yo‘l liniyalari qurildi, 
eskilari 
modernizatsiya 
– elektrofikatsiya qilindi. Avtomobil 
transportida Asakadagi engil avtomobillar, Samarqanddagi avtobus, 
avtomashinalar zavodlarining qurilib ishga tushirilishi O‘zbekistonni 

---

293 
avtomobillar ishlab chiqaruvchi, mamlakatlar safiga qo‘shdi. Havo 
transportida ham aerodromlar zamonaviy tarzda ta’mirlandi, samolyotlar 
parki 
yangilandi. 
Bu 
o‘zgarishlar 
transport 
xizmatlari
ko‘rsatkichlarining rivojlanishiga olib keldi. 
15.3-jadval 
Transport turlari bo‘yicha yuk tashish hajmi dinamikasi
11
 
y i l l a r 
Jamiga 
nisbati, 
%
2021 yil 
2021 yil 
2006 
yilga 
nisbatan, 
% 
2006 
2011 
2016 
2021 
YUk tashish hajmi, 
mln. tonna 
812,8 827,52 
1132,5
2 
1420,2 
100,0 
174,7 
SHu jumladan
Temir yo‘l 
transporti 
50,0 
59,2 
67,6 
72,0 
5,1 
144,0 
Avtomobil 
transporti 
689,8 
708,4 
1 
002,8 
1 
282,0 
90,2 
185,9 
Quvur yo‘llari 
orqali 
73,0 
59,9 
62,2 
66,2 
4,7 
90,7 
Havo transportida 
ming tonna 
6,6 
30,7 
26,5 
9,1 
0,1 
137,9 
15.3-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, yuklarni tashish 
xizmati bo‘yicha avtomobil transporti asosiy o‘rinni egallaydi. 
Mamlakat miqyosida xalqaro, Respublika ahamiyatidagi yo‘llarning 
kengaytirilishi va zamon talablariga javob beradigan tarzda qayta 
ta’mirlanish, mahalliy yo‘llarning qattiq qoplamalar bilan qoplanish, 
yangi yo‘llarning qurilishi yuk tashishni avtomobil transortida tashishni 
yaxshiladi. Avtomobil transportining yuk tashishdagi hissasi 2021 yil 
90,2 % ni tashkil etgan. Mamlakat transportida yuk tashish hajmi yildan 
– yilga o‘sib bormoqda. Agarda Respublika bo‘yicha 2006 yilda 812,8 
mln tonna yuk tashilgan bo‘lsa 2021 yilda bu ko‘rsatkich 1420,2 mln. 
tonnaga etgan, ya’ni 174,7 % ga oshgan. Jadval ma’lumotlari 
Respublikada barcha transport turlari bo‘yicha yuk tashish xizmati 
rivojlanganligini ko‘rsatadi. Lekin avtomobil va havo yo‘llari bo‘yicha 
11
 
https://stat.uz/uz/rasmiy-statistika/services-2
 

---

294 
yuk tashish xizmatlari yuqori sur’atlar bilan rivojlangan. Bunday 
sur’atlarga yangi havo yo‘llarining ochilishi va avtomobil yo‘llarining 
qurilishi ham ta’sir qilgan, albatta. 
Transport xizmatida yukni tashish bilan bir vaqtda, bu yuklarni 
qancha masofaga tashilgani ham muhimdir (transport vositalaridan 
foydalanish maqsadi ham yuklarni kerakli masofagacha tashib, manzilga 
etkazishdan iborat). SHuning uchun ham yukni tashilgan masofa bilan 
bog‘lab, ya’ni yuk aylanmasi ko‘rsatkichini (t/km) ko‘rib chiqamiz. 
Transport xizmatlari yuk aylanmasi mutloq miqdorlarda muttasil 
ravishda oshib bormoqda. Agarda barcha transport turlari bo‘yicha yuk 
aylanmasi hajmi 2006 yilda 73,4 mlrd. t/km bo‘lgan bo‘lsa, bu 
ko‘rsatkich 2021 yilga kelib 74,8 mlrd. t/km ga etgan, ya’ni 101,9% ga 
o‘sgan. Transport turlari bo‘yicha yuqori sur’atlar bilan havo transporti 
xizmatining o‘sayotganligini jadval ma’lumotlari ko‘rsatib turibdi. Bu 
transport xizmatlari ushbu davrda 393,4 % ga o‘sgan, ya’ni 2006 yilda 
77,1 mlrd. t/km yuk aylanmasi bo‘lsa, 2021 yilga kelib 303,5 mlrd. 
t/kmga etgan.