Samarqand iqtisodiyot va servis instituti u. Xudayberdiev, A. N. Xoliqulov, S. A. Babanazarova

 
15.5.2. O‘zbekistonda turizmning rivojlanishi 
O‘zbekiston turistik resurslarga boy mamlakat. Mamlakatda 
turistlarni jalb qiladigan tarixiy obidalar (Buxora, Samarqand, Toshkent, 
Xiva va boshqa shaharlar), tabiiy sharoitlar (Bo‘stonlik, Baxmal, Zomin 
kabi joylar), Buyuk ajdodlarimiz joylari (Imom-al-Buxoriy, At-
Termiziy, Ulug‘bek observotoriyasi kabilar) ekologiya bilan bog‘liq 
resurslar ko‘pdir.
Turizmni rivojlantirish bo`yicha ko`rilgan chora-tadbirlar natijasida, 
sayyohlarga yaxshi sharoit yaratib berish, ko`rsatiladigan xizmat 

---

307 
turlarini ko`paytirish, ularning sifat darajasini yaxshilash ishlari olib 
borilmoqda. Bu borada qadimiy shaharlarda kunu-tun ishlaydigan 
“Qadimiy Buxoro’ va “Samarqan Siti” sayyohlik hududlarining tashkiol 
etilishi, diniy obidalarni ziyorat qilish uchun kelayotgan sayyohlar 
uchun qurilayotgan maxsus mehmonxonalarning, xalol standarti asosida 
tayyorlanayotgan oziq-ovqatlarning ahamiyati katta. 
2017 yil boshiga O`zbekistonda 750ta zamonaviy mehmonxonalar 
faoliyat yuritgan bo`lib, ularda 37795 joylar soni mavjud bo`lgan. Lekin 
turizm mavsumida bu joylar yetarli emas. Shuning uchun 
mehmonxonalarni ko`paytirish choralari ko`rilmoqda. 2017 yil 
O`zbekistonga 2 mln. 700 ming turist tashrif buyurganligi qayd etilgan. 
Turizm bo`yicha ko`rsatkichlarning 2010-2017 yillar davomida 
rivojlanishni Samarqand viloyati misolida ko`rib chiqamiz. 
 
15.7-jadval 
Samarqand viloyati turizm salohiyatini ifodalovchi 
ko`rsatkichlar dinamikasi 
№ Кo`rsatkichlar 
2010 
yil 
2018 yil 2019 yil 
2020 
yil 
2021 yil 
2021 yil 
2010 
yilga 
nisbatan 
1 
Turistik firma 
va tashkilotlar 
soni, birlikda 
58 
57 
68 
45 
41 
70.6 
2 
Mehmionxona 
va boshqa 
joylashtirish 
ob’ektlari, birlik 
85 
104 
139 
144 
131 
154.1 
3 
Ulardagi joylar 
soni 
2700 
4245 
5800 
6495 
5679 
210.3 
4 
Joylashtirilgan 
tashrif 
buyuruvchilar 
51457 
176375 
268367 
65074 
121398 
235.9 
4.1 
Shu jumladan: 
O`zbekistondan 
31374 
86620 
85819 
51674 
82798 
263.9 
4.2 
MDH 
mamlakatlaridan 
7452 
22559 
41898 
5327 
16348 
219.4 
4.3 
Uzoq xorijiy 
davlatlardan 
12631 
67196 
140650 
8073 
22252 
176.2 

---

308 
5 
Turizm 
faoliyatidan 
tushgan tushum, 
mln so`m 
5315,9 86469,4 110025,7 5878,6 22293,3 
419.4 
 
Jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, 2021 yilda turistik 
firmalar soni 2020 yilda dunyo bo‘yicha pandemiya bo‘lganligi sabab, 
29,4%ga kamaygan, mehmonxonalar soni qayirib – 54,1 %ga, ulardagi 
joylar soni esa 2,1 martaga ko`paygan. Lekin tashrif buyuruvchilar soni 
undanda yuqoriroq sur’atda – 2,3 martadan ziyodga oshgan, bunda shuni 
ta’kidlash kerakki uzoq xorijiy davlatlardan tashrif buyuruvchilar soni 
1,7 baravar (176.2%) ko`paygan. Natijada turizm faoliyatidan tushgan 
tushum ham 2021 yilda 2010 yilga nisbatan 4,2 baravar ko`paygan. Bu 
raqamlar turistlarga ko`rsatilayotgan xizmat turlarining ko`payganligini, 
turistlar ko`proq vaqt bo`layotganligini ifodalaydi.