Samarqand iqtisodiyot va servis instituti u. Xudayberdiev, A. N. Xoliqulov, S. A. Babanazarova

“Statistik tadqiqotlarda tanlab kuzatishning qo`llanilishi” bobi 
bo‘yicha TAYANCH IBORALAR 
1. Tanlama kuzatish usuli -tasodifiy xolda tanlab olingan to‘plam 
birliklarini kuzatish natijasida olingan ma’lumotlar bosh to‘plamga 
yoyish usulidir. 
2. Tanlama kuzatishning vazifasi -tanlab olingan to‘plam 
birliklari asosida o‘rganilayotgan to‘plamning hammasiga umumiy 
tasvir berishdan iboratdir. 
3. Tanlama kuzatish usulining qo‘llanilishining eng muhim 
shartlari - tanlab kuzatishning hamma qoidalari va tamoillariga amal 
qilish va to‘plam birliklarini tanlash ishlarini ilmiy asosda tashkil 
qilishdir. 
4. Tasodifiy tanlash - bosh to‘plamdan birliklarni hech qanday 
sestemaga solinmasdan tasodifiy xolda tanlanishidir
5. Mexanik tanlash usulining mazmuni - tanlab olingan to‘plam 
bilan bosh to‘plamga kiritiladigan birliklari o‘rtasida munosabatlar 
praporsiyasining aniqlanishidan iborat. 
6. Tipik tanlash - bosh to‘plam birliklarini bir nechta tipik 
guruhlarga ajiratish mavjud bo‘lgan xolda qo‘llaniladi. 
7. Uya (seriya)li tanlab kuzatish - to‘plam birliklari kichikroq 
guruhlar yoki uya( seriya)-larga birlashtirilgan to‘plam birliklari uchun 
qo‘llaniladi. 
“Statistik tadqiqotlarda tanlab kuzatishning qo`llanilishi” bobi 
bo‘yicha SAVOLLAR 
1 Tanlab kuzatish deb nimaga aytiladi? 
2. Tanlab kuzatish usulining qo‘lanilishining eng muxum shartlari 
nimalardan iborat?

---

107 
3.Tanlab kuzatish usulining qo‘lanilishiga ehtiyoj qanday 
sabablarga binoan yuzaga keladi?
4. O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiy amaliyotida tanlab kuzatish 
usuliga qaysi hollarda zarurat tug‘iladi? 
5. Bosh to‘plam deb, qanday to‘plamga aytiladi? 
6. Tanlama to‘plam hosil qilishning qanday usularini bilasiz? 
7. Tasodifiy tanlash usulining mohiyatini tushuntirib bering. 
8. Mexanik tanlash usuli qachon qo‘lanadi? 
9. Tipik tanlash usulidan qaysi hollarda foydalaniladi? 
10.Uya (seriya)li tanlab kuzatish usulidan qaysi hollarda 
foydalanish qulaydir?
11.Zaruriy tanlama to‘plam hajmini aniqlashga qachon zaruryat 
tug‘iladi? 
12.Tanlama to‘plam natijalarini to‘plamga yoyish to‘g‘risidagi 
xulosa nimalarga bog‘liqdir? 
13.Tanlama to‘plam natijalarini bosh to‘plamga yoyishda qanday 
usulardan foydalaniladi? 
14.Tuzatma tushunchasi qachon qo‘laniladi?