Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Donning sifatiga qarab qo’shish yoki chegirish 
Ko’rsatkichlar 
Chegirish foiz hisobida 
Qo’shmcha foiz hisobida 
og’irligidan 
narxidan 
og’irligiga 
Narxiga 
Namlik 
Asosli kondisiyadan yuqori 
bo’lgan har bir foiz namlik 
uchun 
Asosli kondisiyadan past 
bo’lgan har bir foiz namlik 
uchun 
1,0 
0,4 
1,0 
- 
Begona 
aralashma 
Asosli kondisiyadan yuqori 
bo’lgan har bir foiz namlik 
uchun 
Asosli kondisiyadan har biri 
0,1 foiz past bo’lgan 
aralashma uchun 
1,0 
0,3 
0,1 
- 
Donli aralashma 
Asosli kondisiyadan yuqori 
bo’lgan har bir foiz namlik 
uchun 
- 
0,1 
- 
- 
Asl og’irlik 
Asosli kondisiyadan past 
bo’lgan har bir don 10 gr asl 
og’irlik uchun 
Asosli kondisiyadan yuqori 
bo’lgan har bir 10 gr asl 
og’irlik uchun. 
- 
0,1 
- 
0,1 
Ombor zararku-
nandalari bilan 
zararlanishi 
Donni kana bilan zararla-nishi 
- 
0,5 
- 
- 
Eslatma: Yuqorida keltirilgan asl og’irligi bo’yicha chegirish donni topshirish 
paytida bug’doyni asl og’irligi 650 gr dan past bo’lmaganda javdari bug’doyni asl 
og’irligi 600 gr dan past bo’lma-ganda qo’llaniladi. 
Asl chegirish va qo’shimcha belgilash ikkita asosiy sifat saqlash bo’yicha ya’ni 
namlik va begona aralashma bo’yicha belgilangan. Don qabul qiluvchi 
korxonalarda yuqori namlik va ifloslanish darajasi asosli kondisiyadan yuqori 
bo’lgan donlar asl chegirishni donlarning fizik og’irligi qo’llanishi orqali amalga 
oshiriladi. Agarda keltirilayotgan donlar namligi va ifloslanishi bo’yicha asosli 
kondisiyadan yaxshi tomonga farq qilsa, u vaqtda asl qo’shimcha qo’shishda donni 
fizik og’irligi qo’llaniladi. Farqning kattaligi asosli kondisiyaga nisbatan 0,1% 
aniqlikda hisoblanadi, shuning uchun namlik va begona aralashma saqlash 
jamlanadi, umumlashda 0,05 va undan yuqorisini 0,1% deb qabul qilinadi. Asl 
chegirish va qo’shimcha qo’shish namlik va begona aralashmalarni sifatini 
o’zgarishiga qarab, 0,1% aniqlikkacha hisoblab chiqiladi. Asl chegirish va 
qo’shimcha qo’shishni umumiy o’lchami quyidagicha hisoblanadi. Faraz qilaylik 
namlik bo’yicha chegirish 1,55%, yaxlitlansa 1,6%, begona aralashma bo’yicha 
esa 1,13%, yaxlitlansa 1,1%. Umumiy asl chegirish 2,7% ga teng bo’ladi. Endi 
taxmin qilib ko’radigan bo’lsak, namlik qo’shimcha 0,2% ni tashkil qilsa, u vaqtda 
asl chegirish 1,5% ko’p soni oz son bo’lgan ayirmasiga teng bo’ladi (1,7-02Q1,5). 

---

106