Samarqand viloyati pedagoglarni yangi

Ish tariqasidagi oʻyinlar: Ish tariqasidagi oʻyinlarning asosiy vazifasi oʻrganayotganlarni 
amaliyotga va muloqotlar olib borishda zarur boʻlgan faoliyat koʻnikmalarini hosil qilishdan 
iborat. Oʻqib-oʻrganishni bu shakli murakkab vaziyatlarni maʻlum obʻyektlarda gavdalantirib, 
ularga taqlid qilish yoʻli bilan tinglovchil ar bilimini samarali tarzda malakaga aylantirishga 
koʻmak beradi. Bu yerda model bilan ishlash imkoni beriladi. Bu usul juda koʻp hollarda 
qarorlarni jamoa boʻlib qabul qilish tajribasini oʻrgatadi. 
Musobaqa – tanlov: Bu usulning asosiy xususiyati shundaki, bunda oʻqituvchi butun 
guruh bilan ish olib boradi. Musobaqa - tanlov butun oʻquv yili davomida tinglovchi - 
oʻquvchilarning jadal bilish faoliyatini tashkil qilishga yoʻnaltiriladi. Tinglovchi xilma – xil 
tanlov topshiriqlari bajaradi. 
Topshiriqlarning maqsadi – oʻquvchil ar bilimini tizimlashtirish, ularni samarali 
fikrlashga undash, egallangan bilimlarni amaliyotda ijodiy qoʻllashdan iborat. 
Tanlovda muayyan mavzular boʻyicha oʻquvchi - tinglovchining tayyorgarlik darajasi, 
egallagan bilim, koʻnikma va malakalarini, mustahkamlash va chuqurlashtirishdan iboratdir. 
Oʻqitish jarayonida «eshitdim», «koʻrdim», «oʻzlashtirdim, bilan hamkorlikda bildim, fikrladim, 
esda saqladim, oʻzlashtirdim va mustahkamladim tarzida tashkil etiladi». 
5.Interfaol usullarning maqsadi. 
Interaktiv soʻzi «inter» –oʻzaro, aro, «akt» –harakat maʻnolarini (ingliz tilida) bildiradi. 
«Aktiv» soʻzi harakatli, harakatchan, faollashtirish maʻnolarini bildirgani sababli, oʻzbek tilida 
«faol» deb yuritiladi. Demak, interaktiv metodlar bu oʻzaro faollashtiruvchi, harakatga 
keltiruvchi metodlardir. 
Interfaol usullarning maqsadi:
Oʻquvchilarni mustaqil, ijodiy, tanqidiy, mantiqiy fikrlashga oʻrgatish; 
Muammoli, vaziyatli, amaliy va hayotiy topshiriqlarni bajarish; 
Fikrlashga majbur etish; 
Faollashtirish; 

---

58 
Oʻquvchilarni tashkilotchilik va yoʻnaltiruvchanlikka undash. Interaktiv oʻqitish jarayoni 
anʻanaviy (doska yonidagi) oʻqitishdan farqli oʻlaroq bir qancha metodologik qirralar ustunligiga 
ega. Bu, avvalambor, ishtirokchil arning mashgʻulot qoidalarini ishlab chiquvchi muallim va bir-
biri bilan faol, emotsional tusdagi munosabatlariga asoslanadi. 
Oʻqituvchining interaktiv oʻqitish jarayonidagi ishining samarasi bir qancha shartlarga 
bogʻliq: 
Birinchi – oʻquvchi imkoniyatlarining berilgan texnologiya (mashq, mashgʻulot, oʻyin, 
trening) maqsad va vazifalariga mutanosibligi. Tanlangan texnologiyaning maqsadiga qarab 
oʻqituvchi u yoki bu vazifani bajaradi: tashkilotchi-sardor, kommunikator, kelishmovchil iklarni 
bartaraf qiluvchi, fasilitator. 
Ikkinchi – guruh ishtirokidagi oʻzaro munosabatlarni hal etishdagi oʻqituvchining 
professional tajribasi. Buning uchun u dialog hamda multilog, yaʻni turkumlashgan dialog 
sanʻatini egallagan boʻlishi zarur. 
Interfaol darslarni tashkil etishda: 
1.Dars konsepsiyasini rejalashtirishga tizimli yondashuv. 
2.Darsning maqsadini belgilash. 
3.Dars vazifasini aniqlash. 
4.Dars maqsadi va vazifalarining farqini aniq belgilash. 
5.Darsdan kutilayotgan natijalar. 
6.Xulosalar chiqarishni oldindan rejalashtirish darsning muvaffaqiyatli kechishini 
taʻminlaydi. 
Ijtimoiy malakalar: Hamkorlikdagi faoliyat natijasida oʻquvchilar bir-birlarining 
qobiliyatlarini aniqlay boshlaydilar, yaʻni kim rasm chiza oladi, kim tez yoza oladi, kim gʻoyalar 
bera oladi va hokazo. Bundan tashqari, oʻquvchil ar juftlikda yoki guruhda ishlaganlarida 
bemalol gapira olish imkoniga ega boʻladilar (bu yerda oʻquvchining gapini «toʻgʻri»yoki 
«notoʻgʻri» deb baholaydigan oʻqituvchi yoʻq!) Demak, ogʻzaki nutq rivojlanmoqda, xuddi shu 
vaqtda qolganlar tinch eshitishi kerak, demakki, ularda tinglay olish malakalari shakllantiriladi. 
Yangi, yaxshi fikrlar qoʻllab-quvvatlandimi, demak shu fikr egalarida oʻziga ishonch paydo 
boʻladi: oʻquvchilar oʻzlari qaror qabul qila boshlaydilar, demakki, shu qarorlarni himoya qila 
oladilar. 
Shunday qilib, oʻquvchilar jamiyatda mustaqil hayot kechirishda oʻzlari uchun zarur 
boʻladigan turli ijtimoiy malakalarga ega boʻladilar.