Сейм salb yurishlari —

«SAROY TO‘NTARISHLARI DAVRI»—1725—1762 yy. da Rossiyada gvardiyachi polklar yordami bilan hukmdorlarni almashtirish davri. Saroy to‘ntarishlari hokimiyat uchun o‘zaro kurashgan ayrim dvoryan guruhlari tomonidan amalga oshirilgan. Bu dvoryanlar hokimiyatni cheklash uchun kurashganlar, biroq bu urinishlar dvoryanlar keng tabaqasi tomonidan mag‘lubiyatga uchratilgan.
SARKARDA (fors.)—etakchi, boshliq; qo‘shinga yoki armiyaga boshchilik qiluvchi harbiy boshliq; qo‘mondon.
SARKOR (fors.)—ishboshi; hukmdorning shaxsiy xazinachisi; feodallarning yer-suvini nazorat qilib, boshqarib turuvchi mansabdor; Eronda zamindorlar (feodallar) ixtiyoridagi maxsus qurolli bo‘linma komandiri; 18—19-asrlarda oliy bosh qo‘mondon.
SA R KO FA G (grek.) — qadimgi Misr va Gresiyada toshdan, yog‘ochdan o‘yib yasalgan tobut va maqbara; keyinchalik toshdan tobut shaklida ishlangan va qabr ustiga qo‘yiladigan yodgorlik. ,
SARROF (a.)—Sharqning ayrim mamlakatlarida protsent haq evaziga pul maydalovchi va turli davlat pullarini valyuta qiymatiga qarab almashtiruvchi. Qimmatbaho tosh yoki boshqa qimmatli buyumlarning bahosini belgilab beruvchi; sudxo‘r.

з5
SARTLAR — o‘zbeklarning qa- dimdan o‘troq hayot kechirgan qismi; Oktyabr revolyusiyasigacha o‘zbeklarning yarim ko‘chmanchi qismi; qozoqlar o‘troq o‘zbeklarni va tekislikda yashovchi tojiklarni S. lar deb ataganlar. Toshkent, Farg‘ona va Xorazm vaholarida, Janubiy Qozog‘istonda o‘roq o‘zbeklar o‘zlarini S. lar deb ataganlar. S. lar shaharlar va katta qishloqlarda yashab dehqonchilik, hunarmandchilik va savdo bilan shug‘ullanganlar.
SARTO‘P — to‘p boshi, saroy soq- chilari boshlig‘i.
SARXANG — qal’a atrofida mudofaa istehkomlari qurishga javobgar bo‘lgan amaldor.
SATELLIT (lat.)—1 yo‘ldosh, hamtovoq; qadimgi Rimda o‘z xo‘jayinini qo‘riqlab yurish uchun yollangan qurolli soqchi; 2 o‘zgalar xohishini qulluq qilib bajaruvchi hamkor; 3 S.— rasman mustaqil, haqiqatda boshqa birorta katta, o‘zidan kuchli davlatga tobe bo‘lib, uning manfaatlariga moslab siyosat yurituvchi davlat. Ikkinchi jahon urushidan' so‘ng AQSh imperialistik lagerdagi bir qancha davlatlarni o‘z S. lariga aylantirdi.
SATRAP (grek-sad. fors.)—qadimgi fors podsholigida va ilk o‘rta asrda cheklanmagan hokimiyatdan foydalanuvchi viloyat (satrapiya) noibi. Mustabid ma’muriyat.
SATRAPIYA — satrap boshqaradigan o‘lka; Midiyada qadimgi fors davlatida (Ahmoniylar sulolasi — er. av. 558—330 ny.), keyinchalik El- lin monarxiyasi (er. av. 4 asr oxiri—1 asr), Parfiya podsholigi (er. av. 250 y.— eramizning 226 y.) va sosoniylar Eropida (225—651 yy.) viloyat; o‘rta asrlarda fors viloyati.