Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

Торф 
 
Ташқи белгилари 
12 дан 
кўп 
 
 
8 дан 
12гача 
 
 
4 дан 
8гача 
18 дан кўп
18дан 
12гача
6 дан 12гача 
20 дан 
кам 
20дан 
45гача
45 дан 
кўп 
Кучсиз 
чириган 
Ўрта 
чириган 
Кучли 
чириган 
Мохларнинг ва ўт ўланларнинг 
чиримаган тўқималаридан таркиб топган 
оч жигарранг ёки сариқ торф. Оч сариқ ёки 
сариқ жигарранг сув, эластик массадан суви 
осон сиқилиб чиқади. 
Таркибида мохлар, қамиш ва қўғанинг 
илдизлари бўлган жигарранг ёки тим қора –
кулранг жигарранг торф. Массадан 
жигарранг ёки каҳва рангидаги сув 
томчилаб сиқилиб чиқади. Торф қўлни 
кучсиз булғайди, сезиларли эластикликка 
эга.
Жигарранг ёки заҳил қора ранг торф. 
Сув сиқилиб чиқмайди, масса бармоқлар 
орасидан сиқилиб чиқади ва қўлни кучли 

---

ШНҚ 1.02.09-15 89-бет 
булғайди.
13.6. Бўшанг грунтлар тарқалган ҳудудларда лойиҳа учун изланишларда 
1:2000-1:1000 масштабларда муҳандислик геология съёмкасини бажариш ва 
зарурат туғилганда, стационар кузатувлар олиб бориш керак. Бу кузатувларда 
қуйидагилар ўрганилиши керак:
ўхшаш грунт шароитли ҳудудларда илгариги пайтларда қурилган бино ва 
иншоотларнинг чўкиши; 
объектларни қуриш ва улардан фойдаланиш жараёнида тўкма грунтлар 
билан зичланадиган бўшанг грунтларнинг деформациявий, мустаҳкамлик ва 
филтрация хусусиятларининг ўзгариши;
горизонтал ва вертикал дреналар ётқизиладиган участкаларда содир 
бўладиган деформация кўринишлари; 
ер ости сувлари режимини, ҳамда ботқоқларни сув ва минерал билан 
таъминлайдиган манбалар (торф қатламларида изланишлар олиб борилганда); 
бино ва иншоотларни қуриш ва улардан фойдаланиш жараёнида ер ости 
сувлари агрессивлигининг ўзгариши. 
13.7. Бўшанг грунтлар тарқалган ҳудудларда ишчи ҳужжатлар учун 
изланишларда қуйидагилар аниқланиши ва 8.22-8.24 бандларга қўшимча 
равишда техник ҳисоботда кўрсатилиши керак: 
бўшанг грунтларнинг, бино ва иншоотларни қуриш ва улардан 
фойдаланиш жараёнида, зичланиши ёки қуришини ҳисобга олган ҳолда, 
мустаҳкамлик ва деформация хусусиятларининг норматив ва ҳисобий 
қийматлари; 
зичланиш ёки қуриш натижасида, ҳамда белгиланган мелиоратив чора - 
тадбирлар ва ҳудудни муҳандислик тайёрлаш ишлари таъсирида мустаҳкамлик 
хусусиятларининг ва сирғалувчанлигининг ўзгариши.