♦шарқ нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси


Download 6.46 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/129
Sana25.08.2023
Hajmi6.46 Mb.
#1670115
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   129
Bog'liq
saidnosirova z oybegim mening

O ’zbokiston M Xc'


З а р и ф а С а и д н о с и р о в а
лиги учун ҳар и кки каватни эгаллаб турар эди. Чигитдан 
тозаланган пахта прессларга юқоридан солинар, босилган, 
тайёр киплар пастдан олинар, дархол каноп матоларга ўра- 
либ, сим ила боғланар ва ташкарига чиқарилар эди. Бре­
зент кийимлар кийган ишчилар бир томондан катта канор- 
қанор пахтани завод ичида ташир ва ичкаридан тайёр кип- 
ларни думалатиб чиқарар эдилар. Завод кеча-кундуз иш- 
ларди. У ишлаганда, доим гупиллаб турар, мен ун и н г ана 
шу тирик жонвордек гупиллаган овозига қу л о қ солишни 
яхши кўрардим.
Завод ҳовлиси кенг, дарвоза катта, лекин шу хам тор- 
лик килган бўлса керак, киплар ташкари ховли га тоғ-тоғ 
килиб тахланади. Улар орасида эса тор йўлаклар колди- 
рилган бўлади. Бу, албатта, кипларни тахлаш, олиш ва 
кизиб ёниб кетмаслиги учун колдирилган йўлаклар бўлса 
керак. Бизлар киплар орасида колдирилган шу коронғи 
йўлакларда яшинмачок ўйнар, баъзан чикиб кетишга йўл 
тополмай колар эдик. Бу канчалик вахимали бўлса хам 
бизга ниҳоятда ки з и к туюлар эди.
1914 йилда дадам 30 ёшда бўлган. Дадам ўкимишли 
зиёли эди. У русчани яхши билган. Л екин кўлидаги сар- 
моя етарли бўлмагани учун и кки н чи гильдияга мансуб ти- 
жоратчи хисобланган. Ш у н и н г учун хам у холасининг ўғли 
М ирзараҳимни ўзига шерик килиб олган. Улар беш оға- 
ини бўлиб, камбағалликлари туфайли ям окчилик билан 
шуғулланганлар. Л екин бирдан бойиб кетганлар. Бу хусу­
сида турли ривоятлар юрарди. Ш ундай ривоятларнинг би­
рида айтилишича, М ирзарахим нинг и кки катта биродари 
дарвоза олдида ўтирар экан, гўё И конга почта арава ўтган 
ва аравадан акчага л и к тўла жомадон тушиб кол ган эмиш. 
М ен бу ривоятни бувим билан ойимдан эшитганман.
М ен Мирзараҳим тоғамни билганимда, у жуда гердай- 
ган, нихоятда семиз, уч хотинли бой бўлиб, лакаби Мирза- 
раҳим куфр эди. Ҳар и кки ran орасида «кизингни...», деб 
турарди.
Бу Туркистондаги иккинчи завод эди. Биринчи завод 
Ю но исмли бир маҳаллий яхудийники эди. Ю но за води да 
элетр энергияси бўлмаса керакки, бутун туркистонликлар 
кечаси бизнинг заводни томоша килгани келар эдилар. 
Қариндош хотинлар ҳам тўда-тўда бўлиб, кечаси завод би-
18


О йбе гим м е н и н г
носида ёниб турган электр чирокларини томоша киларди- 
лар. Албатта, биз, ушоқлар, хам хар гал уларга эргашар 
эдик. Ёруғлик нихоят кучли, ҳаммаёқ чароғон бўларди. 
Бизнинг ичкари уйга хам электр киритилган. Лампалар 
баъзан бирдан куйиб кетарди. «Иликтр кўпайиб кетди», 
дер эди шунда бувим.
Дадам ни бадавлат килган хам бувим, деб ўйлайман. 
Бозордан бирор нарса сотиб олинмас, хамма нарсани бувим 
бадастур килар эди. Ойимга дадамнинг дўконидан газлама- 
лар нусхаси ёпиштирилган китоб-каталоглар келтирилар, 
ойим ўзига танлагач, сўн г бизларга хам «Танла!» деб бую- 
рар эди. У бувимга: «Сизга қайсинисидан буюрайлик?» деб 
сўраганида, бувим: «Менга керак эмас, ўғлим ёлғиз, аяй- 
ман», — дерди, бизлар эса кулардик.
* * *
Николай подшо У рта Осиёнинг мусулмон хал клари учун 
янги методли мактабни очишга рухсат бермаган. Ш ун и н г 
учун хам дадам Зулфияни рус мактабига ўкиш га берган. У 
ёзда ҳаворанг, май да чизиқли, о к батист кўйлак, о к фар- 
тукчада, кишда эса жигарранг шол кўйл ак ва юпка, кора 
шол фартукда юрарди. О, кандай хавасим келарди, ме­
нинг!..
Дадам таш карининг энг туб харисига, ичкари ховли­
нинг оркасига ёпиштириб, мактаб курдирган. Мактабга, 
билмадим, Оренбургданми ё Қозонданми Ш оки рж о н Ибро- 
ҳимов деган татар муаллимини оиласи билан олиб келган. 
У машҳур татар адиби Олимжон Иброхимовнинг биродари 
эди.
М актаб бир, аммо нихоятда катта хонадан иборат. Узун- 
узун парталар қўйилган. Бу хонадан муаллимнинг уйига 
кирилади; ундан бизнинг ички ховлига кичкина эш ик хам 
бор. Бу, хар эҳтимол учун кўйилган эшик. Агар чор хуку- 
мати тафтиш ки л м о к учун тўсатдан бирор одам юбориб 
Колса, ташкаридаги кишилардан бири бу хакда дархол ха­
бар килади; муаллии хотини Обистой билан ўзларини ички 
ховлига урадилар.
Мактабда кенг тўнли, саллали, кўлида узун чубукли бир 
ўзбек халфа хам бўларди. Уни кўрган одам мактабимизни 
эски мактаб, деб ўйлаши мукаррар эди. Мактабда она тили,

Download 6.46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling