Sharof Rashidov nomidagi Samaqand Davlat Universitetining O`zbekiston-Finlandiya peagogika instituti Aniq-tabiiy fanlar va jismoniy madaniyat fakulteti

Test asoslanganligi – uni tuzilishidagi muhim mezon hisoblanadi. Asoslanganlik shuni ko‘rsatadiki, test qanchalik haqiqatdan tekshirish bo‘lganlarni tekshiradi. Masalan tennis o‘yinida ko‘nikmalar darajasini tekshiruvchi test o‘quvchilarni kardioresperatorli tayyorgarligini baholashi kerak emas, vaholanki u muvaffaqiyatli tennis o‘ynashda muhim omili bo‘lsa ham.
Masalan, voleybol bo‘yicha murabbiy maktab jamoa a’zolarini voleybol o‘yinini ko‘nikmalar darajasini tekshiruvchi testni asosligini aniqlamoqchi. U bu testni mavsum boshida o‘tkazadi. Bir nechta ekspertlar mavsum davomida har bir o‘yinchini bir nechta mezonlar bo‘yicha baholaydi. So‘ngra murabbiy har bir o‘yinchini o‘rtacha ballni hisoblaydi va dastlabki test natijalar bilan solishtiradi. Agar natijalar deyarli bir-biriga to‘g‘ri kelsa, unda murabbiy qo‘llaydigan testni o‘yinchilarni (o‘quvchilarni) kelgusi progressini aniqlashga asosligi to‘g‘risida gapirish mumkin. Keyinchalik murabbiy ushbu testni o‘quvchilarni boshqa guruhlar va jamolar bilan qo‘llashi mumkin. Jismoniy tarbiya kollejiga kirish imtihonlari ham o‘quvchini kelgusi muvaffaqiyatlarini aniqlashga bo‘lgan testlardir.
Test to‘g‘riligi – yaxshi testni yana bir mezoni. Agar test to‘g‘ri bo‘lsa, unda uni bitta guruhda birnecha marta o‘tkazganda olingan natijalar deyarli bir xil bo‘lishlari kerak. Test to‘g‘riligini aniqlash uchun quyidagi uslublar mavjud.
Uslub «test - takroriy test». Ushbu testni o‘quvchilar bitta guruhi bilan ikki marta o‘tkazadilar, undan so‘ng ikki natijani to‘g‘ri kelish koeffitsientini hisoblab chiqadilar. Ushbu uslub kamchiligi ikki test orasida o‘quvchilar o‘zini xolatlardagi o‘zgarishlaridir.
Parallel testlar usuli. Bir guruhda parallel yoki ekvivalent test shakllarini o‘tkazadilar va u va bu testni natijalarini bir-biriga to‘g‘ri kelishini hisoblab chiqadilar. Ikki testni ham bir vaqtni o‘zida o‘tkazish mumkin, yoki qisqa vaqt tanaffusidan so‘ng. Ushbu uslub kamchiligi – mazmun bo‘yicha va testdan o‘tkaziladigan elementlar bo‘yicha ikkita bir xil testlarni topish qiyin.