Siydik tanosil a’zolarining nospetsifik yallig‘lanish kasalliklari
Download 306.57 Kb. Pdf ko'rish
|
o\'tkir pielonefrit
|
Prognozi. Ikkilamchi o‘tkir pielonefritda prognoz birlamchiga qaraganda
unchalik yaxshi emas, chunki bunday bemorlarda buyrakdagi yallig‘lanish jarayoni ko‘pincha surunkali shakliga o‘tadi yoki buyrakda nefrektomiya qilishni talab etiladigan yiringli–destruktiv o‘zgarishlar bilan asoratlanadi. O‘tkir yiringli pielonefritni davolashning yutug‘i, demak uning prognozi asosan buyrakdan siydik oqimini o‘z vaqtida tiklashga bog‘liq. O‘tkir homiladorlik pielonefriti ko‘p uchrashi sababli u kasallikning alohida shakliga ajratilgan. O‘tkir pielonefrit, odatda, homiladorlikning ikkinchi yarmida, ya’ni buyrak jomida bosim 2 marta ko‘tarilganda, o‘rtacha 2,5–5% hollarda kuzatiladi. Homiladorlarda quyidagi moyillik omillari pielonefritning paydo bo‘lishiga sharoit yaratadi: 1) Homiladorlikning 8 haftasida allaqachon aniqlanadigan ko‘proq gormonal xarakterdagi (estrogenlar, progesteron va glyukokortikoidlarning ko‘p bo‘lishi), neyrogumaral o‘zgarishlar natijasida yuqori siydik yo‘llari tonusining pasayishi; 2) siydik nayini, asosan o‘ngini homilador bachadonning mexanik ravishda bosishi; 3) homiladorlarning 5–10% da asimptomatik bakteriuriya borligi. Oxirgi holat juda muhim ahamiyatga ega, chunki o‘tkir pielonefrit o‘rtacha 30% asimptomatik bakteriuriyasi bo‘lgan homiladorlarda kuzatiladi. Ularda, hatto antibakterial davolashga qaramasdan, o‘tkir pielonefrit siydigi steril bo‘lgan homiladorlarga qaraganda ko‘proq paydo bo‘ladi. Homiladorlarning o‘tkir pielonefriti ko‘pincha o‘ngda uchraydi, buni kattalashgan bachadonning o‘ng siydik nayini ko‘proq bosishi bilan bog‘lash mumkin. Bemor klinikaga tushgandan keyin buyraklardan siydik oqimi xarakterini aniqlash uchun tezda buyraklarni ultratovush tekshirish va xromotsistoskopiya qilish kerak. Bunda o‘tkir pielonefrit bo‘lgan homiladorlarda siydik oqimi buzilmagan bo‘lsa, bemorni sog‘lom yonboshga yotqizib krovatning oyoq qismini ko‘tarib, o‘tkir pielonefritning xurujini qaytarish uchun antibakterial davolashni o‘tkazish etarli bo‘ladi. Agar kasal bo‘lgan tomondagi siydik nayidan indigokarmin ajralmasa pielonefrit xurujini qaytargungacha (odatda 2–3 sutkaga) buyrak jomiga siydik nayi kateterini o‘rnatish yordamida siydik oqimini tiklash kerak. Ko‘pchilik bemorlarda antibakterial davoni drenajlash bilan birga qilinganda uning ahvolini anchagina yaxshilashga va pielonefrit xurujini qaytarishga erishiladi. Juda kam hollarda konservativ davo bu muddatda o‘tkir pielonefritning xurujini qaytarishga olib kelmasa va uning yiringli destruktiv shakli saqlanib tursa, unda operativ davolash – buyrakni nefro – yoki pielostomiya yo‘li bilan drenajlash kerak. O‘z vaqtida qilingan operatsiya buyrakda og‘ir yiringli jarayon rivojlanishining oldini oladi va nefropielostoma bor bo‘lishiga qaramasdan homiladorlik tezda me’yordagi tug‘ish bilan tugallanadi. Nefropielostomik drenajni tuqqandan keyin siydik yo‘llarining tonusi tiklangungacha (4–6 hafta) saqlash kerak. So‘nggi yillarda homiladorlarda pielonefrit xurujini qaytarib bo‘lmaganda buyrakni drenajlash uchun ultratovush nazorati ostida bajariladigan teri orqali punksiyali nefrostomiya muvaffaqiyatli qo‘llanilmoqda. Pielonefritning tez–tez ro‘y beradigan xurujida uning yiringli shaklining profilaktikasi uchun jomni oddiy kateterlash o‘rniga buyrakka uzoq muddatga(1–2 oy) qo‘yiladigan o‘zini ushlab turadigan kateter (stent) dan foydalanilmoqda. Agar siydik nayiga kateter kiritilganda o‘tib bo‘lmaydigan to‘siq uchrasa, uning sababini aniqlash kerak. Faqat shunday vaziyatda odatda siydik nayida tosh borligini aniqlash uchun umumiy urografiya, ko‘rsatmasiga binoan retrograd ureteropielografiya qilinadi. Agar tosh bor bo‘lib, uning kattaligi mustaqil ravishda chiqib ketishiga ishonch bo‘lsa hamda u siydik nayining pastki uchdan birida joylashgan bo‘lsa va homiladorlik muddati katta bo‘lsa (III oylik) siydik oqimini buyrakdan teri orqali punksiyali nefrostomiya yordamida tiklash maqsadga muvofiqdir. Qolgan hollarda shoshilinch operativ davo – ureterolitotomiya qilinadi. Homiladorlar o‘tkir pielonefritini antibakterial davolashning o‘ziga xosligi ma’lum. Xomiladorlikning 1 uch oyligida tetratsiklinlarni, ular teratogen ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi sababli buyurish mumkin emas. Homiladorlikda aminoglikozidlarning quloqqa zararli ta’siri borligi sababli buyurish o‘rinsizdir. Uzoq davolash uchun, tabiiy va yarim sintetik penitsillinlardan tashqari, nitrofuran qatoridagi preparatlar (0,05–0,1 g/ sut), homiladorlikning 18–20 haftasidan keyin esa nalidiks kislotasi qo‘llaniladi. Sulfanilamid dorilar chaqaloqlarda sariqlik paydo qilishi mumkin. SHuning uchun ularni tuqqungacha 10–14 sut ichida to‘xtatish kerak. Homiladorlarda o‘tkir pielonefritning oldini olish uchun surunkali pielonefritga olib keluvchi kasalliklarni o‘z vaqtida aniqlash va to‘g‘ri davolash kerak. Pielonefritning birinchi subklinik belgisi – asimptomatik bakteriuriyasi bo‘lgan homiladorlarni majburiy davolash lozim. Homiladorlar siydigini har oyda kamida bir marta bakteriologik tekshirish tavsiya qilinadi. Bunda o‘tkir pielonefritning paydo bo‘lishi bo‘yicha xavfli guruhga ko‘p bolali, ko‘p suvli, homilasi katta va chanog‘i tor homiladorlar kiritiladi. Ularda pielonefritning oldini olish homiladorlikning II va III oyligida buyraklarni ultratovush yordamida tekshirib urodinamikaning klinik davrigacha bo‘lgan buzilishini, asimptomatik bakteriuriyani aniqlash va davolashdan iborat. Download 306.57 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|