6--rasm. “Venn diagrammasi” grafik organayzerini yozuv taxtasidagi sxema chizmasi
Grafik organayzer ta'lim oluvchi (talaba)lar tomonidan o’zlashtirilgan o’zaro yaqin nazariy bilim, ma’lumot yoki dalillarni qiyosiy tahlil etishga yordam beradi. Undan muayyan bo’lim yoki boblar bo’yicha yakuniy darslarni tashkil etishda foydalanish yanada samaralidir.
Uni qo’llash bosqichlari quyidagilardan iborat:
Ta'lim oluvchi (talaba)lar to’rt guruhga bo’linadi
Yozuv taxtasiga topshiriqni bajarish mohiyatini
aks ettiruvchi sxema chiziladi
Har bir guruhga o’zlashtirilayotgan mavzu (bo’lim, bob)
yuzasidan alohida topshiriqlar beriladi
Topshiriqlar bajarilgach, guruh a’zolari orasidan liderlar tanlanadi
Liderlar guruh a’zolari tomonidan bildirilgan fikrlarni
umumlashtirib, yozuv taxtasida aks etgan diagrammani to’ldiradi
7-rasm. Grafik organayzerlarni qo’llash bosqichlari
Grafik organayzerni qo’llash jarayonida har bir guruh muayyan mavzuga oid topshiriqlarni bajaradi. Ta'lim oluvchi (talaba)larning e’tiborlariga quyidagi jadvalni taqdim etish mumkin:
Guruhlar
|
Diagrammaning tartib raqami
|
Topshiriqlar mazmuni
|
1- guruh
|
1-diagramma
|
|
2-diagramma
|
|
3-diagramma
|
|
2-guruh
|
1-diagramma
|
|
2-diagramma
|
|
3-diagramma
|
|
3-guruh
|
1-diagramma
|
|
2-diagramma
|
|
3-diagramma
|
|
4-guruh
|
1-diagramma
|
|
2-diagramma
|
|
3-diagramma
|
|
3-jadval. Grafik organayzerni qo’llash jarayonida mavzuga oid topshiriqlarni
bajaradigan jadval namunasi
Tayanch tushunchalar tahlili
Tushuncha
|
Tushuncha mazmuni
|
Bilim
|
borliqni bilish jarayonining amaliyotda tasdiqlangan natijasi.
Obyektiv reallikning inson ongida adekvat aks ettirilishi (tasavvur, tushuncha, mulohaza, nazariyalar). U kundalik, ilmiy, empirik, nazariy bilimlarga ajradadi.
Kundalik bilim sog'lom fikrga va kundalik amaliy faoliyat shakllariga asoslanadi. Insonning atrof-muhitga moslashuvi, uning xatti-harakatlari va oldindan ko'ra bilishi uchun asos bo'lib xizmat qiladi.
|
Ko'nikma
|
ongli faoliyat (harakat)ni tez, tejamli, to 'g'ri, kam
jismoniy va asabiy kuch sarflagan holda bajarish. Shaxsning bilimlari asosida tarkib topadi. Dastlabki shakllanish bosqichlarida bunday harakatlar jiddiy diqqat bilan bajariladi, keyingi bosqichlarda diqqat
bilan nazorat qilish kamayib boradi va natijada avtomatlashgan harakatga aylanadi.
Harakat turlari bo’yicha uch turga: harakat ko'nikmalari,
|
|
sensor ko'nikmalar, aqliy ko'nikmalarga bo'linadi. Ko'nikmalar muntazam mashq qilish (takrorlash) orqali zarur darajada saqlanadi. Ma’lum
vaqt takrorlamaslik ko'nikma darajasining pasayishiga olib keladi. Uni qayta mashqlar bajarish, malaka oshirish orqali tiklanadi.
|
Malaka
|
shaxsning m a’lum kasbga yaroqlilik, tayyorlik dara- jasi, shu kasbda ishlay olishi uchun zarur bilim, ko'nikmalari yig'indisi.
Kasbiy axborotlarning tez ko'payib borayotgani ilgari o'zlashtirilgan malakaning yetishmasligini keltirib chiqaradi. Bu yetishmaslikni qayta tayyorlash va malaka oshirish orqali to'ldiriladi. Bu jarayon uzluksiz davom etgandagina malaka ortib borishi orqali kasbiy faoliyatni hozirgi talablar darajasida davom ettirish imkoniyati hosil bo'ladi.
|
Maqsadni belgilash
|
didaktik vazifalarni aniklash, ukuv natijalarini shakllantirish. Bu pedagogik faoliyatni asosiy omili bulib, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchining birgalikdagi faoliyati xarakatini umumiy natijaga yunaltiradi.
|
Nazorat
|
doimy tekshirish yoki nazorat maqsadidagi tekshiruv. Ta’lim oluvchilarni bilim, ko'nikma, malakalarini (BMK) aniqlash,o'lchash va baxolashni anglatadi.
|
Joriy nazorat
|
O'qituvchi tomonidan har kungi ishda, asosan dars jarayonida amalga oshiriladi
|
Oraliq nazorat
|
Dastur mavzusi, bulimlari uzlashtirilgandan sung amalga oshiriladi.
|
Yakuniy nazorat
|
O'quv yili yarmida yoki yil oxirida amalga oshiriladi.
|
Frontal tekshiruv
|
O'zlashtirish lozim bo'lgan (qoida, jadval, yilnomalar) ko'p bo'lmagan materialni tekshirish uchun qo'llaniladi.
|
Og'zaki tekshirish
|
nazoratning eng uzgaruvchan usuli bulib, ta’lim berishning barcha boskichlarida kullaniladi va talabalar bilan alokani onson ushlab turishga, ularning fikr va xarakatlarini kuzatishga, javoblarini tugrilashga yordam beradi.
|
Yozma nazorat
|
(diktant, bayon yozish, savollarga yozma javob berish va yozma nazorat ishlari) - vaqt bo'yicha tejamli bo'lib, butun guruxni va har bir talabani ta’lim olishga tayyorligini bir vaqtda aniqlash imkonini berib, topshrnqni individual bajarish xususiyati bilan ajralib turadi, biroq topshiriqni tekshirishga ko'p vaqtni talab qiladi.
|
Metod
|
grekcha so'z bo'lib, yo'l, axloq usuli ma’nolarini bildiradi.
Tabiat va ijtimoiy hayot hodisalarini bilish, tadqiq qilish usuli. Faoliyat, harakatning yo'li, usuli yoki qiyofasi, shakli. ko'rinishi.
|
Ta’lim metodi
|
o'qituvchining ta'lim oluvchilar bilan muntazam qo'llaydigan, ta'lim oluvchilarga o'z aqliy qobiliyatlarini va qiziqishlarini rivojlantirish, bilim va ko'nikmalarni egallash hamda ulardan amalda foydalanish imkonini beruvchi ish usuli
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
