Spetsifik fermentlar

Oqsil sintezining barcha bosqichlarining umumiy sxematik ko’rinishlari quyidagicha:











9.4. Genetik kod va uning xossalari

1961yilda Nirenberg va Mattei genetik kod hosil bo’lishida uchta nukleotid qatnashishini nazariy ishlab chiqib, genetik kod lug’atini tuzgan. Jami 64 ta tripletdan tashkil topgan, 61- tasi ma’noli hisoblanib, 20 xil aminokislotani kodlaydi, qolgan 3-tasi manosiz bo’lib (UAA,UGA,UAG) birorta ham aminokislotani ifodalay olmaydi.

Genetik kod quyidagi xossalarga ega:

1. Tripletlik – har bir aminokislotaga uchtalik nukleotid to’g’ri keladi. 4³ = 64 ta kodon mavjud bo’lib, ulardan 61 tasi ma’noli va 3 tasi ma’nosiz (terminlovchi) kodonlardir.

2. Qoplamaslik (neprekrivaemost) – Har bir tripletlar bir biriga bog’liq emas. Har biri alohida keladi.

- SSA UUU SGA - bir birini qoplamasligi

1 2 3

Oxirgi tekshirishlarga ko’ra tripletlar ba’zi hollarda bir birini qoplashligi aniqlandi.

SSA

1UUU

2 SGA

3

3. Nasilli – Ba’zi bir aminokislotalar bir nechta triplet yani kodonlarga to’g’ri keladi.

4. Spetsifikli (o’ziga xosligi) – har bir aminokislotaga faqat ma’lum bir kodonlar to’g’ri keladi va bu kodonlarni boshqa aminokislotalarga ishlatib bo’lmaydi.

5. Kolinearligi – kodonlarning mRNK da bir tekislikda kelishi va oqsillarda aminokislotalarning bir tekislikda kelishi.

6. Universalligi – genetik kodning yuqorida sanab o’tilgan xossalarini hammasi tirik organizmlarga xos.

10- Mavzu: Nuklein kislotalar va oqsil sintezining stimulyatorlari va ingibitorlari.

Mutatsiya va uning turlari.


Reja:

10.1. Oqsil sinteziga ta’sir qiluvchi preparatlar

10.2. Genetik axborotni ko’chirilishini buzilishi. Mutatsiya va uning turlari