«старость и настоящее время: текущая ситуация, тенденции развития и предстоящие проблемы»

“Keksalik va hozirgi zamon: mavjud holat, rivojlanish tendensiyalari va istiqboldagi muammolar” 
mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiya materiallari to‘plami
139
bolalarning o‘z ota-onalariga nisbatan majburiyatlarini bajarish bilan bog‘liq huquqiy 
munosabtalarni tartibga solishni taqazo etadi.
Bolalarning ota-onalarini boqish majburiyati xorijiy qonunlarda ham umum e’tirof 
etilgan
56
. masalan, Germaniya (Germaniya Fuqarolik Kodeksining 161-moddasi) va 
Fransiyada (Fransiya Fuqarolik Kodeksining 205-moddasi)
57
. Latviya qonunchiligi 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri qarindoshlarni g‘amxo‘rlik bo‘yicha umumiy majburiyatni o‘z 
ichiga oladi 
58
, Estoniyada, bolalar, agar ular yordamga muhtoj bo‘lsa, nafaqat ota-
onalarni, balki bobo va buvilarini ham qo‘llab-quvvatlashlari shart. Kanadaning 
Oila huquqi to‘g‘risidagi qonunining 32 moddasiga ko‘ra, voyaga еtgan bolalar, ota-
onalarini moddiy qo‘llab quvvatlari kerak. Biroq, ikkita shart mavjud - ota-ona bolaga 
g‘amxo‘rlik qilgan yoki uni qo‘llab-quvvatlagan bo‘lishi kerak va qo‘llab-quvvatlash 
faqat bola taqdim eta oladigan darajada cheklangan. Bu Oila qonunining kamdan-kam 
muhokama qilinadigan qismidir
59
. AQShning amaldagi qonunchiligiga ko‘ra, hatto 
voyaga etmagan bola ham muayyan sharoitlarda ota-onasini boqishi shart
60
.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, eng avvalo, oila a’zolarining o‘zaro huquq 
va majburiyatlari mutanosibligi oila a’zolarining o‘zaro mas’uliyati va birdamligini 
anglashi bilan mustahkamlanadi. Ota-onalar va ularning farzandlari o‘rtasidagi 
munosabatlarning mavjudligi yoki yo‘qligini aniqlashning muhim omili - bu shaxslar 
o‘rtasidagi yaqinlik darajasi. Shuni ta’kidlash kerakki, ota-onalari voyaga etgunga 
qadar yoki undan ko‘proq vaqt davomida moddiy yordam ko‘rsatgan bolalar ota-
onalariga zarur yordamni ko‘rsatishlari kerak. Biroq, bolalar ota-onalariga g‘amxo‘rlik 
qilishlari kerakligi haqidagi qoida qonundan ko‘ra ko‘proq axloqiy deb qaralishi aniq. 
Biroq, katta yoshdagi bolalar uchun bu mas’uliyatni ta’minlashga davlat organlari 
tomonidan hozirgi kunga qaraganda ko‘proq e’tibor berilishi lozim. Shu boisdan 
oila qonunchiligimizga bolalarning ota-onalari oldidagi shaxsiy nomulkiy huquq va 
majbiriyatlari doirasini aniqlash va bularni belgilab berish qonunchilik nazariyasining 
oldidadi dolzarb vazifalar bo‘lib qolaveradi.
56
Ambrazevičiūtė, K.,2012. Property Support for Older People in Need of Maintenance: A Civil Law 
Perspective”, Legal Problems, No. 1 (75) 101. 
57
Article 205 of the French Civil Code. Retrieved 18 December, 2020. https://www.legifrance.gouv.fr/
affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006070721&dateTexte=20170501
58
Maintenance claims - Latvia. Retrieved 18 December, 2020: 
https://e
justice.europa.eu/content_maintenance_
claims-47-lv-lt.do?member=1#toc_1. 
59
Marcovitch, I, 2019, What responsibilities do parents and adult children have towards each other? Retrieved 
18 December, 2020: https://nelliganlaw.ca/blog/family-law/what-responsibilities-do-parents-and-adult-
children-have-towards-each-other/. 
60
Maintenance - Parents, Children and Grandparents, Is there a duty on children to support their parents? 
2016 https://www.divorcelaws.co.za/family-law-blog/maintenance-parents-children-and-grandparents 
[aplankyta 2021 03 25].

---