Statik biokimyо

 
Kerakli asbob va reaktivlar: probirkalar, pipetkalar, suv hammomi(80
0
C), Selivanov 
reaktivi (00,5g rezortsin ikki marta suyultirilgan 100 ml xlorid kislotada eritiladi), fruktozaning 
1% li eritmasi, D-glyukoza. 
 
Ishning bajarilishi:
Ikkita probirka olib, ularga rezortsinnig 20% li xlorid kislotadagi 00,5 li eritmasidan 3 ml 
dan quyiladi, ularning biriga 0,5 ml fruktoza, ikkinchisiga 0,5 ml glyukoza eritmasidan 
quyiladi.Har ikkala probirka 80
0 
li suv hammomiga 8 minut solib qo’yiladi. Bu vaqtda fruktozali 
probirkadagi suyuqlik qizil rangga kiradi. 
Mavzu: Monosaxaridlarning qaytaruvchanlik xossalari. 
Monosaxaridlar ishqoriy muhitda og’ir metall gidroksidlarini, masalan, mis(II)-
gidroksidni mis(I)-oksidga, vismut oksidini metall holatgacha, kumush gidroksidni erkin 
kumushgacha qaytarish xossasiga ega. Bu reaktsiyalar monosaxaridlarni sifat va miqdoriy 
jihatdan aniqlashda qo’llaniladi. Tarkibida erkin aldegid gruppa bo’ladigan disaxaridlar – 
maltoza, laktoza va tsellobiozalar ham qaytaruvchi xossaga ega. Bu shakarlarning oksidlanishi 
ishqoriy muhitda oson, neytral sharoitda qiyinroq, kislotali sharoitda esa juda qiyin boradi.
4-tajriba: Trommer reaktsiyasi 
Monosaxaridlar ishqoriy muhitda mis(II)- gidroksidini mis(I)- oksidgacha qaytaradi, bu 
reaktsiya natijasida reaktsiya uchun olingan aldozalarga to’g’ri kelgan kislotalar hosil buladi: 
CuSO
4
+ 2NaOH=Cu(OH)
2
+Na
2
SO
4 
O O


C-H C- OH


H - C-OH H - C-OH


OH -C-H + Cu(OH)
2

HO-C-H + Cu
2
O + H
2
O 


H - C-OH H - C-OH


H - C-OH H - C-OH


CH
2
OH CH
2
OH 
d-glyukoza

-glyukonat kislota 
 

---

Reaksiya mahsuloti sifatida qizil rangli mis(I)- oksid hosil bo’ladi. Bu reaktsiyaning 
kamchiligi shundaki, agar tekshirilayotgan eritmada shakar juda oz bo’lsa, ortiqcha miqdorda 
hosil bo’lgan mis(II)- gidroksid qizdirilganda parchalanib, qora rangli mis(II)- oksidiga aylanadi. 
Natijada juda oz miqdorda hosil bo’lgan qizil rangli mis(I)- oksid sezilmaydi.