ЛУҒАТНИНГ ТАСНИФИ
Хозирги замон инглиз тили луғати таркибида сўзларнинг адабий ва оғзаки нутққа хос гуруҳлари мавжуд. Адабий нутққа оид сўзлар китобийлик хусусиятига, оғзаки нутққа хос сўзлар сўзлашув услуби лексикасига оид сўзлардан бўлиб, умумийлик хусусиятига эга бўлади. Бу икки қатламнинг ҳар бири ўз таснифига эга.
Адабий нутқ лексикаси: умумий адабий сўзлар, атамалар, поэтик сўзлар, архаик (эскирган) сўзлар, ўзлаштирма сўзлар, чатишмалар ва янги сўзларни қамраб олади.
Оғзаки нутқ лексикаси деганда оғзаки нутқда қўлланилувчи лексика тушунилади. Бунга: умумистеъмолдаги сўзлар билан бирга слэнг, жаргонизмлар, профессионализмлар, диалектизмлар, вульгаризмлар, эвфемизмлар киради. Шуни ҳам айтиб ўтиш керакки, кўпгина ўзлаштирма сўзлар олдинига оғзаки нутқда қўлланиб, кейин адабий тилга ўзлашади. Янги сўзларнинг адабий меъёрга айланиши оғзаки нутқда кенг қўлланилиши натижасида содир бўлади.
Адабий сўзлар. Адабий сўзлар китобий тусда бўлиб, ижобий ёки салбий маъно ифодалаши ёки бетарафлигига кўра фарқланади. Адабий сўзларнинг сўзлашув лексикасидан фарқи улар ўзаро қиёсланганда яққол кўзга ташланади.
Масалан, ўзбек тилида:
Умумий
|
Китобий
|
Оғзаки
|
Бет
|
(ижобий) юз, чеҳра, жамол
|
(салбий) афт, турқ, башара.
|
Бола
|
Фарзанд
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
