ФОНЕТИКСТИЛИСТИКВОСИТАЛАРВАУСУЛЛАР
Тақлидий товушлар бу турли сўзлар ва ҳар хил товуш бирикмалари воситасида бирор табиий товушга тақлид қилиш йўли билан амалга оширилган товушлардир. Масалан: дарёнинг шовуллаши, моторнинг уриши, шамолнинг увиллаши, қўнғироқнинг жаранги. Булар орасига чиқ-чиқ, шарақ-шуруққулт-қулт, ғир-ғир, шилп-шилп кабилар киради. Бундай сўзлар кўпинча бадиий наср матнларида қўлланади: Тракторларнингтириллаши, тоғ-тоғҳарсанг тошлар, тупроқ уюмларининг қулаши ваҳимали гумбурлашлар - буларнинг ҳаммаси ҳақиқий жанг майдонини эслатарди. Юқоридаги мисолда ажратиб кўрсатилган сўзлар ономатопиядир.
Ономатопияни бир нечта rypyҳларга ажратиш мумкин:
1. Ҳаракатни ифодаловчи товушлар, чух-чух, man-man, тиқ-тиқ.
2. Одамлар бир-бири билан гаплашганда, суҳбатлашганда чиқарадиган товушлар: вой-войламоқ, шивирламоқ, чийилламоқ, пичирламоқ, пишилламоқ.
3. Ҳайвонлар ва паррандалар товуши какку-какку, қарр-қарр, миёв
4. Металлдан ясалган нарсалар товуши тақир-туқур, тақ-туқ, тақ-тақ.
5. Сувлар товуши:пилчилламоқ, шап-шап, чак-чак ва бошқалар.
Ономатопик сўзлар икки маъноли бўлади. Масалан, биринчиси асосий, луғавий маъно, иккинчиси кўчма маънодир. "Пирпирамоқ" сўзини олсак, бу ерда икки маъно бор. Биринчиси "кўз илғамас даражада тез-тез ҳаракатланиб, силкиниб, елпиниб турмоқ, ҳилпирамоқ (байроқ шамолда пирпираб турибди). Иккинчи кўчма маъноси: титрашга ўхшаш ҳаракат қилмоқ, учмоқ. Баъзи ономатопияларни товушли истиоралар деб атасак ҳам бўлади. Улар образ яратадилар, бироқ яратган образ кўринишли эмас, балки товушлидир. "Пирпирайди юлдузлар бари". Бy гапда "пирпирайди" сўзи истиора бўлиб келади.
Alliteration is a device which is based on the reiteration of initial sounds of the utterance: And the duy is dark and dreary (H. . Longfellow); no pay, no play; fate and fortune.
Alliteration is often used in poetry, emotive prose and the style of mass media (especially headlines).
In these forms of written lexis alliteration is used to attract the reader's attention, to make certain parts of the text more prominent: The place of light, of literacy and learning. Live and learn. Look before you leap. Vision, Venture, and Victory.
The titles of some books are alliterated: School for Scandal; Sense and Sensibility; Pride and Prejudice.
Many proverbs and sayings are built on alliteration: safe and sound, tit for fat; blind as a bat; neck or nothing.
Do'stlaringiz bilan baham: |