Study of some medicinal plants in uzbekistan

ISSN: 2278-6236
 

 Management and Social Sciences
Impact Factor: 7.624
 
 

 
 
Vol. 11 | No. 7 |July 2022 
www.garph.co.uk 
IJARMSS | 48 
variantda 81,3%,4-variantda esa 85,2% teng bo‘ldi. Urug‘larni unib chiqishi esa, 1-variantda 
53%, 2-variantda 61,0%,1-variantda 71,0%, 4-variantda 78% tashkil qildi. Olingan 
ma’lumotlarga asoslanib xulosa qilish mumkinki, sano o‘simligi urug‘larini unish energiyasi 
va unib chikishi o‘simlikni ekish usuliga (urug‘idan va ko‘chatidan) va urug‘larni pishib yetilish 
muddatlariga bog‘liq bo‘larkan. Tajriba variantlari ichida eng yuqori urug‘larni unish 
energiyasi va unib chiqishi 3-4 variantda ya’ni Manzara-2 navida kayd qilindi. Shu nav 
ko‘chatidan ekilganda urug‘larni unish energiyasi 81,0%, unib chikishi esa 88% ni tashkil kildi. 
Bu ko’rsatkichlar 2- variantda ya’ni 73% va 76% dan iborat bo‘ldi. Bu shuni ko’rsatadiki sano 
dorivor o‘simligining 1-varianti urug‘larining unish energiyasi va unib chiqish tezligi 2-
variantga nisbatan kam bo‘lar ekan. [2]. 
Dorivor preparatlari. Barg damlamasi - Infusum foliorum Sennae, murakkab qizilmiya 
poroshogi - Pulvis Glycyrrhizae compositus tarkibiga kiradi. Sano surgi sifatida ishlatiladigan 
va bavosil kasalligida qo‘llaniladigan yig‘malar tarkibiga kiradi. 
Mavrak (Salvia L.) turkumining o’rganilish tarixi. Salvia L. turkumi keng tarqalgan 
polimorf turkumlaridan biri bo’lib, lotin tilidan tarjima qilinganda “da’volamoq”, “saqlamoq” 
degan ma’noni anglatadi *1+. Shu sababli turkum turlarining ko’pchiligi shifobaxshligi uchun 
O’rta Yer dengizi bo’yi davlatlarida qadimdan foydalanib kelinadi. Turkum turlari 
tadqiqotchilar tomonidan turli yo’nalishlarda keng o’rganilmoqda. Mavrak turkumi (Salvia 
L.) - Lamiaceae oilasiga mansub bo‘lib, 900 ga yaqin turi Yevro Osiyoda, Afrikada va 
Amerikada tarqalgan [4+. Mavraklarning keng tarqalganligi tufayli o‘ziga xos vegetativ va 
reproduktiv tuzilishga ega. Dunyo miqyosida mavraklarni sistematikasi bo‘yicha G.Bentham 
(1833) ishlagan va J.Briquet (1897) esa aniqlik kitirgan. Lamiaceae Lindl. oilasining yer yuzida 
eng keng tarqalgan turkumlaridan biri Salvia L. turkumidir. Turkum turlarining dunyoda 
xususan O’rta Osiyo hududida keng tarqalgan o’simliklar hisoblanadi.